Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, uğradığı suikast sonucu hayatını kaybeden eski Japonya Başbakanı Abe Şinzo‘nun yarın düzenlenecek cenaze merasimine katılmak üzere gittiği Japonya’nın başşehri Tokyo’yda, Japonya Ulusal Basın Kulübü’nde (JNPC) gazetecilerin gündeme ait sorularını yanıtladı.
Tokyo’da yaptığı açıklamalarda Çavuşoğlu, Japonya ile savunma sanayi ve güvenlikle ilgili istişareler gerçekleştireceklerini belirterek, “Japonya, gerek SİHA (Silahlı İnsansız Hava Aracı) olsun gerekse öteki savunma sanayi eserlerimiz olsun bunlardan almak isterse biz memnuniyetle Japonya’nın bu alandaki muhtaçlıklarını da karşılarız” dedi.
Bu ziyarette, Türkiye’den Japonya’ya (SİHA) tedariki konusunun gündeme gelip gelmeyeceği konusuna ait Çavuşoğlu, “Bizim ürettiğimiz İHA’lar, SİHA’lar dünyada şu anda üretilen eserler ortasında en düzgünlerinden hatta en başta gelir, bunu söyleyebilirim. Libya’da da bilhassa Trablus’un işgalini önleyen de Türk SİHA’larıdır. Japonya’yla her alanda olduğu üzere savunma sanayi alanında da iş birliğimizi geliştirmek istiyoruz” sözünü kullandı.
‘Malezya ve Endonezya savunma eserlerimize ilgi gösteriyor’
Çavuşoğlu, Japonya ile ilerleyen günlerde savunma sanayi ve güvenlikle ilgili istişareler gerçekleştireceklerini belirterek, şunları söyledi: “Japonya, gerek SİHA olsun gerekse öbür savunma sanayi eserlerimiz olsun bunlardan almak isterse, öbür Asya ülkeleri de şu anda çok ilgileniyor bilhassa Malezya ve Endonezya, bu ülkeler bizim savunma sanayi eserlerimize çok ilgi gösteriyorlar, mukaveleler imzalanıyor, biz memnuniyetle Japonya’nın bu alandaki gereksinimlerini da karşılarız.”
‘Bayraktar, Ukrayna’da çocuklara verilen en tanınan isim’
Türkiye’nin SİHA konusunda rastgele bir ülkeyle yarışmadığını ve kendi teknolojisini geliştirmek için çalıştığını vurgulayan Çavuşoğlu, “Ama dünyada herhalde bizim SİHA’lar üzere müzik bestelenen, çocuklara isim verilen diğer bir SİHA yoktur. Ukrayna’da doğan erkek çocuklar için verilen en tanınan isim, Bayraktar. Savunma endüstrinde hem kamu şirketlerimiz hem de özel şirketlerimiz son derece başarılı ve çok kaliteli eserleri üretiyor” diye konuştu.
Denge siyaseti vurgusu
Çavuşoğlu, Ukrayna’da 27 Eylül’de Rus denetimindeki bölgelerde yapılacak referandumun mümkün sonuçlarına nazaran Türkiye’nin oynadığı mevcut arabuluculuk rolünde değişim olup olmayacağı konusunda, Türkiye’nin istikrar siyaseti izleyerek hem Rusya hem de Ukrayna ile diyalog ve bağlantılarını sürdürdüğünü tabir etti.
Türkiye’nin tıpkı vakitte prensipli bir tavır sergilediğinin altını çizen Çavuşoğlu, “Uluslararası hukuku, kural temelli bir tertibi savunuyoruz. Montrö’yü harfiyen uyguladık. Bu saldırganlığı, savaş olarak nitelendiren birinci ülke Türkiye oldu. Ve bunu tanımadığımızı, reddettiğimizi de açıkça ortaya koyduk. Yani sonuçta hem istikrarlı hem prensipli bir siyaset izliyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
‘Kırım’ın ilhakını tanımadığımız üzere bunu da tanımayız’
Çavuşoğlu, Türkiye’nin Kırım’ın yasa dışı ilhakını tanımadığını, tanımayacağını her vesileyle vurguladığına işaret ederek, “Ruslara da bunu söylüyoruz. Donbas, Herson üzere bölgelerin Rusya’ya ilhak edilmesiyle ilgili referandum konusunda da Türkiye olarak net bir açıklama yaptık. Bundan duyduğumuz telaşın altını çizdik, bunu vurguladık. Ve Kırım’ın ilhakını tanımadığımız üzere bunu da tanımayacağımızı açıkça açıklamamızda söyledik” tabirlerini kullandı.
‘Kuzey Kore’nin füze denemelerinden biz de rahatsızız’
Japonya’nın sert ve yumuşak güç ögelerinin kullanılması konusunda nasıl bir yol izlemesi gerektiğine yönelik soru üzerine Çavuşoğlu, şunları kaydetti: “Japonya’nın güvenliğine, istikrarına değer veriyoruz. Japonya’nın dünyanın barışına yaptığı katkıyı takdir ediyoruz. Alışılmış Japonya’nın bilhassa insani bahislerde ve yardımlarda öncü olduğunu biliyoruz. Ayrıyeten Japonya’nın öbür bir yumuşak gücü de Japonya Memleketler arası İşbirliği Ajansı (JICA) aracılığıyla dünyanın her yerinde kalkınma projelerini destekliyor. Bizim bölgemizdeki göçmenlere yönelik de önemli bir katkısı var, onun için de ayrıyeten çok teşekkür ediyoruz.”
Çavuşoğlu, Japonya’nın etrafındaki gelişmelerin, ülkenin güvenliğini direkt etkilediğini belirterek, “Japonya’nın güvenliğine yönelik tehditlerin de olduğunu görüyoruz. Kuzey Kore’nin füze denemelerinden biz de rahatsızız. Münasebetiyle Japonya’nın da kendi güvenliğiyle ilgili önlemler alması en doğal hakkıdır” dedi.
‘İki başkan bir ortaya gelirse ateşkes sözkonusu olabilir’
Ukrayna-Rusya Savaşı’ndaki son gelişmeler ışığında nasıl bir yolla gidilebileceğine ait Çavuşoğlu, “Esasen iki başkanın (Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin-Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenski) bir ortaya gelmesiyle artık bir ateşkes kelam konusu olabilir” tabirini kullandı.
Çavuşoğlu, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin‘in Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile her görüşmesinde Zelenski’yle de bir ortaya gelmeye hazır olduğunu ve Ukrayna tarafından da müzakerelere dönme isteğinin defaatle geldiğini aktararak, “Fakat savaş uzadıkça daha karmaşık hale geliyor, daha zorlaşıyor. Tekrar Semerkant’ta, Sayın Putin, Sayın Cumhurbaşkanı’mızla yaptığı görüşmede, müzakerelere dönebileceklerini söylemişti. Alışılmış yeni kaideler olduğunu da söylüyorlar” diye konuştu.
Türkiye’nin Orta Asya’daki son gelişmeler çerçevesinde nasıl bir yol izleyeceğine de değinen Çavuşoğlu, Türkiye’nin Doğu-Batı ekseninde ilgilerini geliştirdiğini, Tekrar Asya teşebbüsüyle Asya’ya bütüncül bir yaklaşımla tekrar döndüğünü lisana getirdi.
Çavuşoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Asya ile hem siyasi hem iktisat ilgilerimizi geliştirmek bizim en doğal hakkımız. Birçok ülkenin ve memleketler arası örgütün ilgisinin (Orta Asya’ya) arttığını görüyoruz. Kimi Orta Asya ülkeleriyle Çin’in komşu olduğunu sizler de biliyorsunuz. Birebir formda Rusya da var. Münasebetiyle bu ülkelerin Orta Asya ülkeleriyle münasebetlerini geliştirmek istemesi doğaldır. Öbür taraftan C5+ Japonya, C5+ Güney Kore, ABD, Avrupa Birliği üzere öteki aktörler de Orta Asya ülkeleriyle bağlarını geliştirmek için efor sarf ediyor. Bunu da doğal karşılıyoruz.”
‘Kendi birliğimizi derinleştirmek istiyoruz’
Ayrıca nakliyatta Kuzey Koridor’u yerine Orta Koridor’un kıymetinin arttığına dikkati çeken Çavuşoğlu, “Bu güzergahta, Orta Asya ülkeleri de var, Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye var. Umarım bu projeler hayata geçer. Ermenistan ile Azerbaycan ortasındaki mutabakatlardan bahsediyorum. Ermenistan da bu sürece dahil olur. Orta Asya ülkelerinin içinde bulunduğu güzergah değer kazanmaya başladı” dedi.
Türkiye Devletleri Teşkilatının, Türk devletlerinin entegrasyonunu derinleştirmek için kurulduğunu anlatan Çavuşoğlu, şunları kaydetti: “Kendi birliğimizi derinleştirmek istiyoruz. Mesela, Rusya bu savaştan evvel istişarelerimize Orta Asya’yı da dahil etmek istedi. Biz çabucak ‘evet’ dedik. Artık Afrika’da çok faal bir ülkeyiz. Bundan biliyoruz ki çok rahatsız olan Fransa da Afrika konusunda istişareler başlatmak istedi. Biz çabucak ‘evet’ dedik. Birinci istişare de son derece verimli geçti. Hasebiyle biz burada hiçbir ülke ya da memleketler arası örgütle rekabet içinde değiliz. İş birliğini ve ekonomik kalkınmayı savunuyoruz, destekliyoruz.”