Türkiye Ormancılar Derneği (TOD) Lideri Hüsrev Özkaya, ağır iş makinelerinin toprağın sıkışmasına, bunun da yeni filizlenen fidanların ziyan görmesine neden olduğunu söyledi. Alanda inceleme yapan TOD Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Ali Kavgacı, “Kesim çalışmalarının çimlenmeden evvel gerçekleşmesi gerektiğini söylemiştik” dedi.
Türkiye Ormancılar Derneği Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Ali Doğuşçu, Manavgat’ta yanan ormanlık alanda incelemelerde bulundu. Bölgede kaydettiği imgeleri paylaşan Doğuşçu, şu değerlendirmelerde bulundu:
‘Çimlenmeden evvel gerçekleştirilmesi gerektiğini söylemiştik’
“Yanan ormanların kesilmesi ve odun sanayisine kazandırılması çalışması devam ediyor. Bununla birlikte kesiti tamamlanmamış alanlarda bulunuyor. Kızılçam ormanlarının yangına ahenk niteliği konusunda yangından sonra süratli bir biçimde gençleşeceğini söylemiştik. Bu noktada kesim çalışmalarının öncelikle çimlenmeden evvel gerçekleştirilmesi gerektiğini söylemiştik. Böylesi büyük bir yangında bu kadar geniş bir alanda birden kısımları tamamlamak mümkün değil. Çimlenmeden sonra da kesite devam edilmesi beklenen bir süreçti fakat bu kesitin de alanda gençlik bulunduğunu dikkate alarak yapılması gerekiyor.
‘Araçların alanda gezmesi çimlenmeyi olumsuz etkiliyor’
‘Doğal yolla gerçekleştirilebileceğini söyledik’
Eski Ulusal Parklar Genel Müdürü, Türkiye Ormancılar Derneği (TOD) Lideri Hüsrev Özkara ise yanan alanların doğal yolla gençleşmesi ve yeni fidanların çıkmadığı yerlerde ağaçlandırma çalışmalarının yapılması gerektiğini belirterek, ağır iş makinelerinin yarattığı aksiliklere dikkat çekti. Özkara, şöyle konuştu:
“30 yaşın üzerindeki kızılçamlarda zirvesinde tohum bankası olarak nitelendirdiğimiz tohumlar aracılığıyla yangın sonrasında toprakla buluşur ve tekrar çimlenme imkanını sağlar. Bizler bugüne kadar deneyimlerimizle yanan alanlarda öncelikle doğal yolla gelmesini önemseriz. Doğal yolla gelmesi hem sağlıklıdır hem de maliyeti çok düşüktür. Bu hususta bir hassasiyet gösterilse yangınla kaybettiğimiz tüm alanların yüzde 90’nına yakın doğal yolla bu işin gerçekleştirilebileceğini söyledik. Kızılçam ağacının yeteri kadar tohum bankası yoksa zirvesinde mecburen orada ağaçlandırma yoluna gitmeniz lazım. Sanki bu olağan süreç işledi mi?
‘Ağır iş makinaları çıkan fidanların ziyan görmesine neden oluyor’
Normalde yangın sonrasında eylül ekim aylarında sahanın gezilip, bütün özelliklerinin tespit edilip nerede ne yapılacağının aşikâr olması. Olağanda biz buraları yarar alanı olarak görmemeliyiz. Tabi ki değerlendireceğiz, çıkan eseri satacağız. Lakin buranın ekolojisi buranın biyolojik yapısı kıymetli aksi takdirde doğal yolla gelecek olan gençlikleri kaçırmış olabiliriz. Benim de şahsen yere gidip yapmış olduğum çalışmalar oldu. Maalesef süratli yürümüyordu. Alanda denetimler yetersizdi. Ağır iş makinaları alanda şuurlu bilinçsiz, toprağın sıkışmasına orada çıkan fidanların ziyan görmesine neden oluyordu. Bu da yetmiyormuş üzere yangın çıkan sahayı bir depo alanı üzere kullanıyordu.
‘Dikili satış ismi altında yangın alanı zirve tepe kullanılıyor’
Eğer geçmişten gelen devlet orman işletmeciliği disiplinindeki bir uygulamayla yangın alanlarında çıkarılacak olsaydı, önceliği ekolojik ve biyolojik öncelikler alacaktı. Zira kar derdiyle hareket etmeyecekti. Önceliği sahayı korumak olacaktı. Artık dikili satış ismi altında bir uygulama var. Maalesef bu uygulama giderek ülkemizde yaygınlaşıyor. Ben burada müteahhitleri sorgulayacak değilim para kazanmayı hedefliyor. Onun açısından doğal yollar üzerinden gelecek olan gençlikmiş bunlar onu çok bağlamıyor. Münasebetiyle alanı zirve tepe kullanıyor. Tertibin bugünkü şartlar düşünülerek yapılmaması bana nazaran asıl değerli başlığı oluşturuyor. Orman kooperatifleri, orman köylüleri maalesef hem teknik donanım hem iş gücü olarak en alt düzeylere indiler. Dikili satış sisteminin daha tartı kazanabilmesi için güya feda ediliyorlar.
‘Orman kesim ölçüsü 2022 yılında 37 milyon metreküpe çıktı’
Orman yangınlarının bu boyutlara ulaşmasında iklim krizinin büyük tesiri var. İklim kriziyle çaba etmek istiyorsanız evvel var olan ormanlarınızı koruyacaksınız. Hala büyük bir süratle ormanlarımızın kesildiğini 2000’li yılların başında 9 milyon metreküp olan orman eserleriyle ilgili kesim ölçüsü 2022 yılında 37 milyon metreküpe çıktı. Açıklanan sayının dört katı. Allah aşkına, hala krizi ne olarak değerlendiriyorlar? Ben anlamakta zorluk çekiyorum.
‘Sadece 20 yılda 530 bin hektar’
Anormal biçimde müsaade irtifak haklarının tavan yaptığını görüyoruz. Yalnızca 20 yılda 530 bin hektar müsaade irtifakla çıkarıldı. Salt yapılaşma değil, içinde otoyollar, güç nakil çizgileri, atık, çöp depolama alanları… artık ormanlar bir art bahçe. Samimi söylüyorum, abartmıyoruz. Ya işte ormanlara bu kadar hassas olmanızı anlayamıyoruz’ diyen ya bilgisizlik ya da arka niyet diyorum.
‘1 Mayıs’tan evvel yapılmalıydı’
Geçtiğimiz yıldan ders çıkarıldı mı? Maalesef, üzgünüz. Açıklanan sayılar var. ‘20 adet uçak, 55 adet helikopter alıyoruz. 5 bin kişiyi işlendireceğiz.’ Bu dediğiniz olay yangın dönemi başlamadan evvel sonuçlanmış olması lazım. Bir defa bunlar somutlaşmadı. 1 Mayıs’tan evvel bunların bitmesi lazım. Hala çalışanların bu mevzuda deneyimi dikkate alınmıyor. Bu işe bakan orman yangınlarına bakan genel müdür yardımcısı ile daire lideri misyondan alındı. Ya vazifeden alacaksan bunu eylül ve ekim ayında yapacaktın. Ne diye yangın dönemini bekliyorsun? Buraya atandığın şahısların bu mevzuyla ilgili bir hazırlık yapması lazım. Orada da bir çaresizlik var. Müspet kıymetlendirme şunu yapabilirim valilikler ormanlık alanlara girişi bu yangın döneminde yasakladı. Bu olumlu bakış açısı.”