1971’den bu yana iki ülke, Kanada ile Grönland ortasındaki Nares Boğazı’ndaki bir “kaya parçası”nda hak tez etmek için “viski savaşları” veriyordu.
Hans adası, üzerinde ömür olmayan yaklaşık 1 kilometrekarelik bir ada. Ve iki ülke yaklaşık 50 yıldır bu ada üzerine bayraklarıyla birlikte bir şişe içki bırakarak ada üzerinde hak tez ediyordu.
Ancak bu “dostane savaş” adanın yarı yarıya paylaşılmasıyla sonlandı.
Ne olmuştu?
Atışma birinci olarak, Kanada ile Danimarka’nın özerk bölgesi olan Grönland’i ayıran, 35 kilometrelik Nares Boğazı’ndaki hudut uyuşmazlıklarının çözmek üzere toplanıldığı sırada başladı.
Ülkeler 1973’te boğazın sonları üzerinde muahedeye vardı fakat bu küçük adanın hangi ülkeye ilişkin olacağı konusunda uzlaşamadılar ve bu mevzuyu ilerleyen bir tarihte kararlaştırmak üzere masadan kalktılar.
Hans Adası Kanada’ya da, Grönland’e de 18 km uzaklıkta, yani milletlerarası deniz hukukuna nazaran bu iki ülke de ada üzerinde hak argüman edebilir.
1984’e gelindiğinde Kanada cüretkâr bir adım atarak adaya asker çıkardı ve adanın kendilerine ilişkin olduğunu göstermek üzere buraya Kanada bayrağı dikerek, yanına da bir şişe Kanada viskisi bıraktı.
Danimarka’nın Grönland’den sorumlu bakanı ise bu hareketin altında ezilmemek ismine birkaç hafta sonra adaya gitti ve Kanada bayrağını Danimarka bayrağı ile değiştirerek, yanına da Danimarka’nın içkisi olan schnapps’ten bir şişe bıraktı.
Ve böylelikle “viski savaşları” başlamış oldu. Bunu takip eden yıllar boyunca Kanadalı ve Danimarkalı yetkililer adayı sık sık ziyaret ederek tıpkı ritüeli tekrarladı, adaya içki şişeleri ve karşı tarafa hitaben yazılmış komik notlar bıraktı.
‘En dostça savaş’
Danimarka ve Kanada dışişleri bakanları Salı günü Kanada’nın başşehri Ottawa’daki imza merasimiyle, adayı yarı yarıya paylaştılar.
Ülkelerin meclisleri tarafından da onaylandıktan sonra yürürlüğe girecek muahede ile Kanada da teknik olarak Avrupa ile birinci sefer karadan hudut komşusu olacak.
BBC Türkçe’de yer alan habere nazaran, Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly ve Danimarkalı mevkidaşı Jeppe Kofod, imza merasiminde jest olarak birbirlerine birer şişe içki armağan etti.
Kanadalı bakan Joly “Birçok kişi buna viski savaşı diyordu, bence bu, savaşların en dostanesiydi. Arktik bölgesi milletlerarası iş birliği için bir yol gösterici ve burada hukukun üstünlüğü karar sürüyor” diye konuştu.
Kofod da muahedenin “uluslararası sistemin baskı altında ve demokratik bedellerin taarruz altında olduğu” bir devirde yapıldığını söz etti.