Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi başkanlığında, Türkiye-İran Yüksek Seviyeli İşbirliği Kurulu’nun 7’nci toplantısı gerçekleşti.
Toplantının akabinde Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Reisi ile ortak basın toplantısı ile açılış konuşmalarını gerçekleştirdi.
Daha sonra da Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile ikili bir görüşme gerçekleştiren Erdoğan, dünyanın gözünün çevrildiği görüşmelerden olumlu sonuçlar çıkacağını belirtmişti.
Zirve sona erdi
Üçlü tepe sonrasında ortak bildiri yayımlandı. Başkanlar akabinde ortak basın açıklaması gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarından satır başları şu halde:
Türkiye olarak DEAŞ, PYD/YPG/PKK ortasında fark görmüyoruz. Terör örgütleriyle uğraşımız her daim sürecektir.
Çözüm gayretimizin merkezinde insani dram yer alıyor. Suriye’deki insanların çadırlar içerisinde insanca yaşanmayacak ortamda olduklarını unutmamalıyız. Gayemiz Suriyeli kardeşlerimizin ülkelerine istekli, inançlı ve onurlu formda dönmelerini temin etmektir. Suriyeliler kararını dış güçlerin baskısı olmadan vermeli.
Zirve sonrası Reisi’den açıklama
Zirve sonrası açıklama yapan Reisi, “Toplantıda 3 ülke cumhurbaşkanı tarafından gündeme getirilen mevzular oldu. Bu mevzuların ekseni ise Suriye’nin egemenliğiydi” dedi.
Reisi ayrıyeten “Suriye’nin toprak bütünlüğünün ehemmiyetine vurgu yaptık. ABD’nin Fırat’ın doğusundaki varlığı kabul edilemez. Bugün Suriye’de mevcut olan tasalar ve problemler nitekim büyük bir sorun. Bunları gidermek için büyük ülkelerin irade ve azmi önemlidir” sözünü kullandı.
Tahran’da üçlü zirve
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye-İran-Rusya üçlü tepe toplantısının açılışında konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Milli güvenliğimize kast eden şer odaklarını Suriye’den söküp atmakta kararlıyız” tabirlerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarından satır başları şu biçimde:
Astana Doruğu faal tahliller üretebilen yegane oluşumdur. Terörle gayret kesintisiz formda sürdürülmelidir. PKK, PYD terör hareketlerine devam ediyor. Suriye halkına yapılacak en büyük uygunluk terörün bu topraklardan büsbütün sökülüp atılması olacaktır.
Türkiye güney sonu boyunca terörden arındırdığı bölgelerde hem sivilleri korumuş, hem sistemsiz göçü engellemiştir. Ulusal güvenliğimize kast eden şer odaklarını Suriye’den söküp atmakta kararlıyız. Astana garantörleri olarak Rusya Federasyonu ve İran’dan beklentimiz, bu gayrette Türkiye’ye dayanak olmalarıdır.
‘Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür’
Bölgemizin geleceğinde bölücü teröre ve uzantılarına yer olmadığının kesin olarak anlaşılması gerekiyor. Suriyeli sığınmacıların ülkelerine istekli, inançlı ve onurlu geri dönüşleri de Astana sürecinin kıymetli gündem hususlarından biridir.
Önümüzdeki devirde de eli kanlı terör örgütlerine yönelik odunsuz gayretimizi sürdüreceğiz. Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür. Terör örgütünün sığındığı bu limanları temizlemenin vakti esasen çoktan gelmiştir.
Önümüzdeki devirde de eli kanlı terör örgütlerine yönelik odunsuz çabamızı sürdüreceğiz. Anayasa Komitesinin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Komitenin süratle somut sonuçlar elde etmesi temin edilmeli. Pahalı dostum Putin’in müteakip tepemize mesken sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılıyorum.
Siyasi tahlilde ilerleme ve dönmek isteyenlerin makus muameleye maruz kalmayacaklarından emin olması geri dönüşler için temel teşvik ögeleridir. Astana Süreci öncü rolünü kaybetmemeli, memleketler arası kamuoyuna sürecin ilerlediği gösterilmelidir. Bu gayeyle rejim nezdinde gereken telkinlerde bulunulmalı.
Putin: Suriye’deki durumu istikrara kavuşturma konusunda sıkıntılar birikti
Açılış konuşmasında Putin, “Bugün, Suriye’deki durumu istikrara kavuşturmaya ait hakikaten de çok sayıda sorun birikti” dedi.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Suriye’deki durumu istikrara kavuşturma konusunda problemlerin biriktiğini belirtti.
Putin, Tahran’daki üçlü tepe sırasında, “Bugün, Suriye’deki durumu istikrara kavuşturmaya ait şimdiki problemleri somut ve önemli biçimde tartışmayı sabırsızlıkla bekliyoruz. Çünkü hakikaten de çok sayıda sorun birikti” tabirini kullandı.
Suriye hükümet güçlerinin denetiminde olmayan bölgelerdeki durumun bilhassa tasa verici olduğunu vurgulayan Rus önder, “Bu bölgelerin sahiden kabahat, aşırılık ve ayrılıkçılık tehditlerinin kaynağı olduğunu görüyoruz. ABD liderliğindeki Batı ülkelerinin izlediği yıkıcı siyaset buna yardımcı oluyor” dedi.
‘Suriye halkının kendi geleceğini belirlemesi için şartlar yaratmak gerekir’
Suriyeli taraflar ortasında kapsayıcı siyasi diyaloğu teşvik etmeye yönelik somut adımlar üzerinde muahedeyi öncelikli vazife olarak gördüklerini lisana getiren Putin, “Yani, Suriyelilerin, dış müdahale olmadan ülkelerinin geleceğini belirleyebileceği şartları yaratmakla ilgili mutabakatımızı uygulamaya koymak. Aslında tam da bunun için ülkelerimizin teşebbüsüyle 2018’de Soçi’deki Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nde anayasa komitesi oluşturma kararı alınmıştı” tabirini kullandı.
Putin, Rusya, İran ve Türkiye büyükelçilerinin takviyesi ve BM Genel Sekreteri’nin Suriye Özel Temsilcisi’nin iştirakiyle Suriyeli tarafların komite kapsamında ilerleme kaydettiğini söyledi.
‘Suriye’de şiddet seviyesi düştü’
Rusya, İran ve Türkiye’nin, Suriye’deki krize kapsamlı tahlil bulmaya yönelik ortak çalışmalarının çok tesirli olduğunu vurgulayan Putin, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ülkelerimizin yardım ve takviyeleri sayesinde, Suriye’de şiddetin düzeyi gözle görülür halde düştü, barışçıl hayat yine canlanıyor, iktisat ve toplumsal alan yavaş yavaş onarılıyor. Dahası, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararına dayanan gerçek siyasi ve diplomatik tahlil süreci başlatıldı.”
Vladimir Putin bir sonraki Astana formatındaki bir sonraki doruğun Rusya’da yapılması için önderlere davette bulundu.
Rus önder, “Suriyelilerin, bağımsız ülkelerinin gelecekteki yapısıyla ilgili öncelikli mevzularda muahedeye, ortak tahliller aramaya hazır olduğunu göstermesi önemli” diye ekledi.
Astana üçlüsünün, Suriye’de tam olağanlaşmayı, kalıcı barış ve sivil ahengin kurulmasını hedefleyen çalışmalardaki anahtar rolü oynamaya devam etmesi gerektiğini söyleyen Putin, “Bununla birlikte Rusya, temel prensiplere sıkı bağlılık içinde hareket ediyor. Bu unsurlar, Suriye’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne şartsız saygı” tabirini kullandı.
Rus başkan, tepe sonunda onaya sunulacak ve üçlü işbirliğinin öncelikli istikametlerinin belirlendiği tasarıya tam dayanak verdiğini kaydetti.
‘Hepinizi ülkemizde görmekten keyifli olacağız’
Sonraki üçlü Astana doruğunun Rusya’da yapılmasının öngörüldüğünü anımsatan Putin, “Sayın meslektaşlar, elbette hepinizi Rusya’da görmekten memnunluk duyacağız” dedi.
Reisi: Tüm yabancı güçler Suriye’den ayrılmalı
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Üçlü Tepe Toplantısı”nın açılışında konuştu.
ABD’nin Suriye’deki varlığı hakkında kıymetli açıklamalarda bulunan Reisi yaptığı açıklamada, “ABD, Suriye halkına yönelik ağır yaptırımlar uyguladı ve bu Suriye’de istikrarın sağlanmasını engelledi. Suriye’de savaş yoluyla istediklerini elde edemeyenler tek taraflı yaptırımlar uygulayarak maksatlarına ulaşmak istiyorlar. ABD’nin Suriye’deki bu hukuka karşıt varlığı Suriye’yi istikrarsızlaştırıyor. Siyonist rejimin Suriye topraklarını yok sayma ve kimi haklarını elinden alması bu istikrarsızlığı arttırmaktadır. Tıpkı biçimde memleketler arası hukuku da yok saymaktadır. Umut ediyorum ki bu toplantımızda yapan kararlar alınsın ki Suriye’deki istikrar geri dönsün” dedi.
Suriye’deki yabancı güçlerin bölgeyi terk etmeleri gerektiğini söyleyen Reisi, “ABD, Suriye’nin doğal kaynaklarını yağmalıyor. ABD, Suriye’nin doğal kaynaklarını yağmalıyor. Tüm yabancı güçler Suriye’den ayrılmalı. ABD, en kısa vakitte Suriye’yi terk etmelidir. Suriye’nin toprak bütünlüğü ile ulusal egemenliğinin korunması ve bölge ülkeler ortasında siyasi tahlilin sağlanması gerektiğini vurguluyoruz. Bağımsız bir Suriye yalnızca oradaki halkın problemlerini gidermeye yardımcı olmayacak birebir vakitte komşu ülkelerin de düşüncelerini giderecektir. İran olarak güçlü bir halde Suriye ve Suriye halkını desteklemeye devam edeceğiz” tabirlerini kullandı.
Mülteci konusuna da değinen Reisi, “Suriye’de mülteciler değerli bir bahis. Suriyelilerin meskenlerine dönmeleri için bölge ülkeler olarak yardımcı olmalıyız. Suriyeli mültecilerin meselelerini anlıyoruz ve bu hususta yardım etmeye hazırız” dedi.