Başşehir Üniversitesi Memleketler arası Finans ve Bankacılık Kısım Lideri Prof Dr Şenol Babuşçu ekim ayına Anadoluhisarı Escort Bayan yanlışsız üç haneli enflasyonu görme mümkünlüğünün yüksek olduğunu vurgulayarak Enflasyon şu anda ucu açık bir biçimde yükselmekte nerede tepe yapacağı ise merak konusu dedi
Yaşanan yüksek enflasyon periyodunda firmaların finansal Anadoluhisarı Escort olarak ne durumda olduğunun şimdi bilinmediğine dikkat çeken Babuşçu Bir müddet sonra pek çok firmanın yaşadığımız ekonomik ortamda farkında bile olmadan sıkıntı duruma düşmesi kaçınılmaz olacak sözünü kullandı
Kur artışı sürecek
Cumhuriyet’ten Şehriban Escort Anadoluhisarı Kırıç’a konuşan Babuşçu kurları dengeleyici kalıcı tedbirler alınmadığı taktirde kur artışının süreceğini söyleyerek şöyle konuştu
Türkiye de kur iktisat ile ilgilenen herkesin öncelikli konusu haline gelmiştir Bu durum direkt mevzuyla ilgili şahıslarda olduğu üzere sıradan vatandaşta da böyledir Kurdaki hareketler makro ekonomik istikrarlar açısından da değerlidir Döviz kurları enflasyonun belirleyicilerinden biridir Bilhassa 2018 sonrası kurlarda bir dengesizlik durumunun giderek arttığını görüyoruz
Burada yapmamız gereken temel tespit kuru belirleyen temel faktörün ülkenin makro ekonomik istikrarlarının durumu olduğudur Ülkemizde 2018 sonrası kurdaki dengelerin bozulmasında dış konjonktürün yanında içte de 2018 öncesi yıllarda başlayan ekonomik dengelerdeki bozulmalar ve ekonomik disiplinden uzaklaşma temel nedendir Bu bozulmalar 2018 sonrası kuru etkilemiş kurdaki oynaklık ise daha sonra ekonomik dengelerdeki bozukluğu daha da artırmıştır Bugün geldiğimiz noktada ise döviz kurlarının kendi istikrarları içinde değil alınan baskılayıcı tedbirlerle sıçraması önlenmektedir
Son günlerde ise kurda bir hareketlenme görülmektedir Bu durum baskı ile kuru durdurmanın zorluğunu göstermektedir Ayrıyeten enflasyonun geldiği düzey düşünülecek olursa TL nin yabancı paralar karşısında gerçek olarak bedel kazanmasına yol açtığından bir düzeltme mecburî hale gelmekte ve bu tarafta baskı artmaktadır Alınan tedbirlere baktığımızda Ülkemizde kuru düşürmeye yönelik atılan tek adım kur muhafazalı mevduattır Bu eser gerçek ve hukuksal bireylerin dövize talebini azaltmaya ve tüketilmiş olan rezervleri güçlendirmeye yönelik atılmış bir adımdır Lakin gerçekte kur problemini çözebilecek bir adım değildir Zira sürdürülebilirliği soru işaretidir Kurun seviyesini belirleyen pek çok faktör vardır Ülke iktisadını kalıcı düzgünleştirici hiçbir şey yapılmazken kuru yalnızca bu eser ve bunun alt kırılımlarını yaratarak biraz da özgür kur sistemine uymayan uygulamalar getirerek denetim altında tutmak mümkün değildir ve yaşadığımız yaklaşık 5 aylık süreç bunun gerçekleşemeyeceğini göstermiştir Bu 5 aylık periyotta hedeflenen rezerv artışı sağlanamamıştır Kur yükselmeye devam etmiştir Enflasyon denetim altına alınamamış tam bilakis yeterlice denetimden çıkmıştır
Enflasyonda gerçekleşen yüksek oranlar hedeflenen düşük kıymetli rekabetçi kur olgusunu ortadan kaldırmaktadır Gerçekten bir yıl öncesine nazaran kur artışı ile yıllık enflasyon oranları birbirine yakındır ve bu da kur üzerinde baskı yaratan bir durum haline gelmiştir
Kur bugün daima üst istikametli baskı yapmaktadır ve kamu satışlarının da katkısıyla sabit tutulmaya çalışılmaktadır Lakin ekonomiyi güçlendirici tedbirler alınamadığı için üst istikametli baskının önümüzdeki periyotta sona ermeyeceği de görülmektedir Kurları dengeleyici kalıcı tedbirler alınmaz ve kur artışları engellenemez noktaya gelirse enflasyona tesiri yüksek olacaktır Kur muhafazalı mevduat ödemeleri nedeniyle bütçe üzerinde yük çok artacaktır Ayrıyeten gerek kamu gerekse özel bölüm yabancı para borç ödemelerinin maliyeti çok artacaktır Son olarak çeşitli projelere yabancı para üzerinden verilen garantili ödemelerin kamu üzerindeki yükü de fazla olacaktır Bütün bunlar aslında meseleler yumağı haline gelen iktisadımızı daha da problemli hale getirecektir
Enflasyon ekimde 3 haneyi görecek
Enflasyondaki gidişatı pahalandıran Babuşçu e kim ayına gerçek üç haneli enflasyonu görme mümkünlüğünün yüksek olduğunu belirterek şöyle devam etti
Enflasyon şu anda ucu açık bir biçimde yükselmekte olup nerede tepe yapacağı merak konusu olmaktadır Açıklandığı üzere TCMB enflasyon kestirimini 48 e yükseltti TCMB nin bu mevzuda her vakit çok optimist olduğunu ve daima güncelleme yaparak oran yükselttiğini düşünürsek 2022 enflasyonunun epey yüksek bir düzeyde gerçekleşeceğini söylemek sıkıntı değildir
İktidar tarafındaki yetkililerin bazılarınca mayıs ayı sonrası bazılarınca de Kasım ayı sonrası enflasyonda düşüş başlayacaktır Öncelikle hala rastgele bir gerileme taraflı işaret vermeyen fiyat artışlarını dikkate aldığımızda yılın son aylarına kadar enflasyonda bir gerileme beklemek hayalcilik olmaktadır Enflasyon oranlarına baktığımızda TÜİK in nisan ayı bilgilerine nazaran yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 69 97 oldu Aylık bazda ise yüzde 7 25’lik artış görüldü Üretici fiyatlarındaki yükseliş ivmesi de devam etti Üretici Fiyat Endeksi ÜFE nisanda bir evvelki yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 121 82 arttı Aylık bazda artış ise yüzde 7 67 oldu Üretici fiyatlarındaki yıllık yükseliş oranı Mart 1995’ten bu yana kaydedilen en yüksek oran oldu Bu durum bize Ülkemizde fiyat artışlarının düşüş göstermeden tıpkı süratte devam ettiğini söylemekte Kıymetli bir nokta da Tüketici Fiyat Endeksindeki TÜFE artış devam ederken ÜFE de de birebir artış suratının sürmesi Her ikisinin birlikte süratli yükselmesi önümüzdeki devirde TÜFE de yüksek artışın devam edeceğinin sinyallerini vermekte ÜFE TÜFE ortasındaki artış oranı farkı Nisan da yüzde 52 lik bir orana ulaşmış durumda Bu durum TÜFE nin üst taraflı hareketinin süreceğinin haberini vermekte
Tekrar öteki kıymetli bir nokta nisanda TÜFE hesaplamasında TÜİK e nazaran bile endekste kapsanan 409 husustan 337 sinin ortalama fiyatında artış gerçekleşmiş olması Bu durum fiyat artışlarının genele yayıldığının ve gelecekte durdurmanın çok sıkıntı olacağını bize gösteriyor Hasebiyle TÜİK sayılarıyla bile Ekim ayına yanlışsız üç haneli enflasyonu görme olasılığımız çok düşük değil Yalnızca 2021 yılında Kasım ve bilhassa de Aralık enflasyonunun çok yüksek gerçekleştiğini düşünürsek baz tesiriyle son iki ayda bir ölçü düşüş olabilir Lakin enflasyon Ülkemizde maalesef bir kısır döngüye haline gelmiştir ve fiyat artışları zincirleme formda birbirini etkilemektedir Ayrıyeten toplumun bütün kesitlerinde iktisada olan itimat kaybı nedeniyle de gelecek beklentileri bozulmuştur
Buna karşılık yalnızca kur artışını engellemeye dönük birkaç cılız tedbir dışında da iktisat idaresince alınan hiçbir tedbir bulunmamaktadır Kur artışı enflasyonun bir nedenidir lakin tek nedeni değildir Münasebetiyle iktisat idaresince büyük ümit bağlanan ve sabırsızlıkla beklenen yılın son aylarındaki baz tesirine bağlı düşüşün kayda kıymet olup olmayacağı da şüphelidir