Prof. Dr. Bilge Yılmaz, iktisat alanında dünyanın en uygun üç okulundan biri olarak gösterilen Wharton Okulu’nda akademisyen… Bir müddettir DÜZGÜN Parti’nin de İktisat Siyasetleri Başkanlığını yürütüyor… Önümüzdeki kış önemli kasvetler yaşayacağımızı anlatıyor: İthal mallara ulaşım zorlaşacak, şirketler krediye ulaşamayacak, işsizlik ve enflasyon artacak… Lakin iktidar değişiminden sonra tekrar yapılanma ve kalkınma periyodu uygun yönetilirse dünyanın gelişmiş ülkelerinin düzeyine ulaşabiliriz.
Kur Muhafazalı Mevduat, Aralık 2021’de başlatıldı. Karara nazaran hesaplar 90 günden kısa, 370 günden uzun olmayacak. Yani 31 Aralık 2022’ye kadar açılan hesaplar bu dayanaktan yararlanabiliyor. Pekala KKM bitince ne olacak? Asıl kıyamet o vakit kopacak diye düşünenler var, katılır mısınız?
KKM’den Ağustos ayından itibaren önemli ölçüde çıkışlar başlayacaktır. Yani yıl sonunu beklemeye gerek yok bu deneyin sonucunu görmek için. Ancak daha kıymetlisi KKM düzgün tasarlanmamış bir eserdi ve hedefi kısa periyodik olarak vatandaşlarımızın yabancı para cinsinden tasarruf etme talebini azaltmaktı. Maalesef ülkemizin şu an çok daha önemli ekonomik sorunları var ve önümüzdeki kış yaşayacağımız düşünceler KKM’den bağımsız. Doğal ki KKM ziyan verecektir. Gelecek jenerasyonlar en azından birkaç 100 milyar liralık bir maliyeti ödemek zorunda kalacak, hem de karşılığında hiçbir şey almadan.
Bu kış bizi daha hangi zorluklar bekliyor?
Ülkemiz süratle bir döviz likidite krizine yanlışsız sürükleniyor. Bu kurallar altında ülkemizde ithal mallara (ara ve ham hususlar dahil) ulaşım konusunda düşünce yaşayabiliriz. Tıpkı vakitte bankacılık dalında de zorluklar yaşayacağız, şirketlerimizin krediye ulaşımı gitgide zorlaşacak. Bu üretim ve işsizlik alanlarında sorunlar çıkabilir demek. Maalesef enflasyon da artarak devam edecek.
‘İlk aylarda enflasyon düşmeye başlar’
Türkiye’nin düzlüğe çıkması mümkün mü, ne kadar vakit alır?
Doğru siyasetler uygulamaya başlayınca bir yıl içinde önemli bir ölçüde düzelme olacaktır. Enflasyonda çok süratli bir düşüş birinci aylardan itibaren hissedilecektir. Fakat doğal ki eğitim üzere mevzulardaki düzelme bir jenerasyon alacak.
Her krizin gerisinden yurttaşa kemer sıktırılır. Ancak kemerde sıkacak marj kalmadı. Sizin tahlil yolunuzda da tekrar iş başa mı düşecek, yoksa?
Benim Türkiye’ye dönüp vazifeye talip olmamın nedenlerinden biri Türkiye’deki derin yoksulluk. Dar gelirli vatandaşlarımız fedakârlık yapacak bir durumda değil. Kemerler olağan ki sıkılacak lakin bu sefer fedakârlığı öbür kesitler yapmak zorunda.
İYİ Parti Önderi Meral Akşener ile Karadeniz seyahatinde birlikteydiniz. Öncesinde de Güneydoğu’ya gitmiştiniz. Türkiye’nin potansiyeli hakkında ne söylersiniz?
Türkiye çok uzun müddettir yanlış ekonomik siyasetler uyguluyor. Lakin yapılan yanılgılar yalnızca iktisat konusunda değil. İktidar değişimden sonra ülkemiz her alanda çok önemli bir atak yapmak zorunda. Bu tekrar yapılanma ve kalkınma periyodu onlarca yıl sürebilir ve yeterli yönetilirse bizi dünyanın gelişmiş ülkelerinin düzeyine ulaştırır.
‘Şirket üzere değil organize kabahat örgütü gibi!’
“AKP, ülkeyi şirket üzere yönetiyor…” bu tıp değerlendirmelere katılır mısınız?
Devlet ciddiyetinden mahrum bir idare olduğu yanlışsız. Lakin bence ülkeyi şirket üzere bile yönetemiyorlar. Şayet illahi bir benzetme yapılacaksa en yakın şey organize cürüm örgütü olurdu diye düşünüyorum lakin o bile içinde bulunduğumuz kaosu açıklamaz.
Şu an seçim iktisadı mi uygulanıyor?
Bazı açılardan o denli diyebiliriz ancak o denli bir kaos içindeki iktisat idaresi, seçim iktisadından fazla panik en belirleyici özellik üzere geliyor bana.
‘Yolsuzluk devlet içinde organize hale geldi’
Yoksul bir ülke miyiz? Hangi ligdeyiz?
Türkiye bugün orta gelirli diyebileceğimiz bir ülke. Maalesef orta gelirli ülkeler ortasında da daima aşağılara kayıyoruz son on yıl içinde. Türkiye’nin uzun müddettir yanlış ekonomik siyasetler uyguluyor olması değerli bir neden. Lakin ayrıyeten gelir düzeyine nazaran eğitimde gerekli atakları yapmamış, kurumları zayıflatılmış, yolsuzlukların devlet içinde organize hale geldiği ve demokrasinin işlemediği bir ülke.
Her şeye karşın kendi kendimize yetebilecek bir ülke olabilir miydik?
Günümüzün dünyasında tam manasıyla hiçbir ülke kendi kendine yetemez. Ancak kimi bahislerde yeterlilik stratejik değer kazanır. Örneğin besin bunlardan biridir ve Türkiye bu hususta kendine kâfi olabilir şayet gerçek atakları yaparsa.
