Kılıçdaroğlu: Benim kimliğim niye siyasete konu oluyor?

– Son yıllarda CHP’ye halktan, gençlikten bir inanç var; onunla ne ilgili ne söylemek istersiniz?

KILIÇDAROĞLU: İtimadı pekiştirmek istiyoruz. Hakikat bir itimat var, onu fark ediyorum esasen gençlerle ilgili. Zira, gençler büyük bir düşünce çekiyorlar. Var olan bir yapı içinde bu ezayı aşmak mümkün değil. E bunun aşılacağı yer muhakkak zati, CHP üzerinden bütün bunlar aşılabilir. Biz de esasen demokrasiyi savunuyoruz. Bize oy vermeyen insanların da özgürlüğü var. Onun da hakkı hukuku var. Biz bu çerçevede hareket edersek inancı sağlamış oluruz. Herkes benim üzere düşünmek zorunda değil, beni rahatlıkla eleştirebilmeli. Olağanda siyaset kurumu tenkitten ders çıkarmak zorunda. Yani, birisi beni eleştiriyorsa aslında bana katkı yapıyor, senin yaptığın şeye yanlış diyor. Ben de bakarım; doğruysa devam, yanlışsa yanlışız demek ki burada bir yanılgı vardır, demiş oluruz.

‘Mülakatı kaldıracağız’

-Özellikle kamuya alımlarda liyakatsizlik baya insanların düşünceye girmesine sebep oldu.

KILIÇDAROĞLU: Merhum Bülent Ecevit, KPSS’yi birinci o getirdi memurluğa. Alıyorsan, objektif kuralla alırsın, artık diyelim ki, KPSS’den 80 puan ve üstü yerine 30 puan ve üstünü alıyorsunuz. Onların içinde yakınlarınız var; sözlüde eliyorsunuz. Onları alıyorsunuz, bu büyük bir haksızlık. Daha doğrusu bir insanın hakkını gasp etmek kadar devlet idaresinde yanlış bir şey yok. Devletin dini adaletse, siz adalet ile yönetmek zorundasınız. Ben şunu biliyorum, matematikte Türkiye yedincisi, düşünebiliyor musunuz, matematikte Türkiye yedincisi sözlüde eleniyor. Olmaz, olmaz bu yani. Siz olur da 50 kişi alıyorsunuz bu 49.’dur. 52. kişi daha başarılıdır, sözlüde onu alabilirsin. Ben bunu anlarım ancak siz 500 kişi alacaksınız, 300 kişi alacaksınız matematikte Türkiye’de sıralamaya girmiş, yedinci olmuş birisini eliyorsanız onun hakkını yiyorsunuz demektir. Mülakatı kaldıracağız. Mülakatın olmaması lazım, mülakat olacaksa kamera koyacaksın oraya hangi soruların sorulduğunu, hangi karşılıkların verildiğini hakime itiraz ettiğin vakit hakim görecek onu.

-Ülkemizin gençleri olarak özgürlüğümüzün sıkıntısındayız şu an yalnızca, bizi kurtarmanız lazım.

KILIÇDAROĞLU: Birlikte kurtaracağız, tek başına kurtuluş yok biliyorsunuz

‘Giden gençler geri gelecek’

– Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın sıhhat çalışanlarına yönelik “isterse gitsinler” kelamları için ne diyorsunuz?

KILIÇDAROĞLU: Onlar isterlerse gitsinler diyorlar ya, biz de şunu söyleyeceğiz: Biz geleceğiz ve seni göndereceğiz. Eğitim almış, dört yılın çok daha ötesinde tıp üzere, ötesinde TUS dediğimiz uzmanlık imtihanı var, artı olarak onu verdikten sonra 40-45 yaşına gelen ve düşük bir aylıkla bu ülke için çalışan doktora diyorsun ki, ‘sen git, gidiyorsan git’, nereye gönderiyorsun? Herkes gelecek kendi ülkesine; giden gençler var onlar da geri gelecek.

-Ben inşaat mühendisliği öğrencisiyim. Türkiye’nin genç nüfus yoğunluğunun en büyük olduğu vilayetlerden birisiyiz. Size inanıyoruz. Gelecek bizimle gelecek, gelecek gençler ile gelecek. Uygun ki geldiniz Van’ımıza.

KILIÇDAROĞLU: Önümüzdeki seçimlerin mukadderatını belirleyecek olan, sandığa birinci kere gidip oy kullanacak 6 milyon 300 bin genç, hiçbir oy değişimi olmasa bile. Geçen seçimlerde herkes tıpkı oyu kullansa bile yazgısı 6 milyon 300 bin genç değiştiriyor. Kime oy verirse onu iktidara taşıyacak. O üç kurum devletin akademisiydi

– (Sohbetteki sosyoloji kısmı üçüncü sınıf öğrencisinin mülakatın kaldırılmasını tekrar sorması üzerine…)

KILIÇDAROĞLU: Bakın ben eski hesap uzmanıyım. Devlete hesap uzmanı olarak geldim. İmtihana girdim, imtihanı kazandık ve hesap uzmanı oldum. Artık biz belirli bir kıdeme gelince üstatlaşıyorduk. Biz şunu yapardık, bizim üstatlar derlerdi ki ‘gidin Ankara Siyasal, Ankara Hukuk, İstanbul İktisat’tan hocalarla görüşün en çalışkan öğrenciler kimse onları ikna edin gelip bizim imtihanlara girsinler. Yani biz en nitelikli öğrencileri almak isterdik. Maliye Teftiş Heyeti da girerdi, onlar da kaygısı ki, ‘onların imtihanına değil, gelin bizim imtihana girin’ Devlet Planlama Teşkilatı kaygısı ki, ‘onlara değil, gelin bizim imtihana girin.’ Yani biz en nitelikli olanları, en çalışkanları biz almak isterdik. Bu üç kurum devletin akademisi üzereydi. Buralarda torpil yok, buralarda her görüşten en nitelikli bireyler gelirdi. Artık bunu kaldırdılar, üç kurumu da kapattılar. Artık, rastgele bir bilgisi yok, birikimi yok, çalışkanlığı yok fakat torpili var. Onu düşük puandan sözlüye çağırıyorsun; yazılıda yüksek alanı eliyorsun, oburunu kazandırıyorsun ve getiriyorsun kamuda misyonlu yapıyorsun. Bu bir kişinin hakkını yemektir.

‘YÖK’te fikir birliği’

– Geçmişte AKP’de misyon yapmış Cumhurbaşkanlığı talimatı ile vazifeye atanan rektörler var. Biz üniversite gençliği olarak bağımsız ve özerk üniversite talebi, rektörlerimizi biz seçelim talebi var. Siz bu husus hakkında ne düşünüyorsunuz?

KILIÇDAROĞLU: O bahiste YÖK’ü kaldıracağız. Altı önder, birebir bahiste görüş birliğine vardık, onun yerine üniversiteler ortası bir şura olacak, eşgüdüm sağlamak açısından; üniversitelerde uygulama birliği sağlamak açısından. Fakat YÖK diye darbe hukuku eseri olan bir kurum olmayacak. Üniversitelerin üç özerkliği koşul; mali özerklik, bilimsel özerklik ve yönetimsel özerklik. Üniversite kendi hocasını kendisi seçmeli. Her toplumun yüzde 2’si üstün zekalılardan oluşur.

-İlkokullara vücut eğitimi getirmeyi düşünüyor musunuz?

KILIÇDAROĞLU: Vücut eğitimi olmalı, bakın çocukların yetenekleri ilköğretimden itibaren, kreşten itibaren… Öğretmen yetenekleri keşfediyor. Müzik yeteneğini keşfediyor, vücut eğitimi, matematik yeteneğini, fotoğraf yeteneğini… Bunları öğretmenler keşfederler. Biz buna üstün yetenek inşası diyoruz. Her toplumun yüzde 2’si üstün zekalılardan oluşur; bu çocukları öğretmen keşfeder ve bu çocuklar büyük buluşlara imza atan çocuklardır. Almanya’ya bizden iki kişi gitti, Covid-19 aşısını buldu; Almanya’ya milyarlarca dolar para kazandırdı iki kişi. Artık bizde bu türlü yetenekler çok, o yetenekler ya keşfedilemiyor ya da dışarı gidiyorlar. O açıdan öğretmen değerli, bu çocukları keşfetmesi ve yönlendirmesi lazım. Sen şuraya sen şuraya, bu çocuğun yeteneği budur diye. O vakit eğitimde de çok başarılı olunur.

-“Kadına şiddet ve çocuk tacizlerine yönelik yeni bir yasanın hazırlanmasını isteyen ve “O Meclis’te Allah sözünü duymak istemiyorum, inançlı bir beşerim fakat inancımı sorguluyorum. Meclis’te din konuşulmaz. Bu yordu bizi” diyen gence…

KILIÇDAROĞLU: Herkesin inancına saygılıyım kimin inançlı olup olmadığını yalnızca aziz yaratan bilir. Öteki kimse bilmez. Lakin bizde maalesef kimileri çıkıyor ‘sen inançlısın, sen inançsızsın’ diyor, nereden biliyorsun?

-Ben başörtülüyüm, anneannemlerin, dedelerimin okuma yazması yok fakat Atatürk’ün partisi diye yıllarca CHP’ye oy verirler. Ben başörtülüyüm fakat AK Partili değilim, hiçbir vakit AK Parti’ye oy vermedim lakin her gören insan başımın örtüsünden ötürü beni AKP’li zannediyor. Her başörtülü insan AKP’li değil. Evet ben CHP’liyim lakin başım kapalı.

KILIÇDAROĞLU: İnanç konusu o denli. Bunun katiyen günlük hayatın içerisinde de olmaması lazım, herkesin inancına, kimliğine ve hayat biçimine hürmet duymamız lazım. Kişinin hayat stili, kişinin inancı ve kişinin kimliği sorgulanmaz. Ben kendi anne ve babamı seçme özgürlüğüne sahip miyim? Yok, o vakit benim kimliğim niçin siyasete bahis oluyor? Her insan muhakkak bir pahanın içine doğar, kıymetlerimizi aileden evvel öğreniriz; inancımızı, kimliğimizi, sevgiyi, arbedeyi aileden öğreniriz. Eğitimle bir arada bu daire genişler ve daha yeni pahalar ile tanışmış oluruz. Eğitim ne kadar nitelikli olursa beşerler da o kadar âlâ yetişirler. Bu da tartışılmaz, sonuçta benim yeteneklerimi kim tartışacak? Bir orta İstanbul’da vaizelerle bir toplantı yaptım; birisi dedi ki, ‘CHP’ye oy vereceğiz fakat bu CHP’ye dinsiz parti diyorlar.’ Kendisine şu soruyu sordum, ‘Merkez Bankası’nın dini nedir?’ dedim. Birden şaşırdı. Haydi Merkez Bankası’nı bırak, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dini nedir? Din, Allah ile kul ortasındaki ilgidir. Hükmî bireylerin dini olmaz, anonim şirketinin dini mi olur? Ya da bir kurumun dini olmaz. Oradan toplumu çekip çıkarmamız lazım. Onun için de insanların inançlarını siyasete husus etmezseniz, kimliklerini ve ömür stillerini etmezseniz; insan güzel bir okul, uygun bir sıhhat, yeterli bir etraf, âlâ bir hayat yakalamak isterse ibadetini istediği yerde yapar, istediği yerde gezer ancak ona tıpkı vakitte iş vereceksiniz. Çalışacak o kişi. Bakın ben belediye liderlerine şunu söyledim, belediye başkanlığı yaptığınız yerde kim nerede ibadet ediyorsa orayı tertemiz yapacaksınız. Sıkıntılarımız çok, lakin çözülmez değil. Bütün sıkıntıları çözebiliriz. Kendi ortamızda uygarca tartışırız, hangisi hakikat hangisi yanlış karar veririz, bir kararı verdikten sonra da uygularız, sorunu da çözmüş oluruz.

-Ben tıp öğrencisiyim. Tıp fakültesinden mezun olmuş ve yurt dışına gitmiş birisinin geri gelmesi yahut geri gelebilmesi için teklifiniz var mı?

KILIÇDAROĞLU: İki şey var orada. Birincisi hak ettikleri fiyatları vermemiz lazım. Zira öteki bir ülke daha yüksek fiyat veriyorsa oraya gidiyor. Hak ettiği fiyatı vereceksiniz. Zira tıp eğitimi sıkıntı bir eğitimdir. 6 yıl okuyacaksınız, 6 yıl sonra pratisyenlik yapıyorsunuz. Onun üzerine TUS imtihanına gireceksiniz, TUS’u vereceksiniz. Ondan sonra uzman tabip olacaksınız. Yaşınız olacak, 40-45 aldığınız aylıkla geçinemeyeceksiniz. Onun değişmesi lazım. Artı emeklilikte hakları var. Çalışırken 100 lira alıyorsanız, emekli olduğunuzda 50 alıyorsunuz. Bu hayat standardını düşürüyor ve önemli sorun yaratıyor.

‘Kredi için faizleri sileceğiz’

-Bir öğrencinin bursların geri ödenmesi ile ilgili sorusu üzerine…

KILIÇDAROĞLU: Oradaki niyetimiz şu; bursta esasen geri dönüşü olmuyor. Zati dar gelirli ailelere veriliyor. Kredi için faizleri sileceğiz. Faiz olmaz. Esasen üniversiteye gitsin diye imtihana girmiş, gitmiş, gelmiş. Krediyi vereceğiz. Geri ödemesi faizsiz. Geri ödemesi işe girdikten sonra. Kamuda işe girdi, özel kesimde işe girdi. Sigortalı olmaya başladıktan sonra makul bir taksitle onlar geri alınır.

-KOSGEB takviyeleri ile ilgili soru üzerine…

KILIÇDAROĞLU: Üretim ve üretimin hangi gayeye yönelik olduğuna bakmamız lazım. Şayet ikisi birbirini destekliyorsa bir şey üretebiliyorsa, istihdam yaratıyorsa katiyetle dayanak vermek lazım. Yeni istihdam alanlarının yaratılması lazım. Siz kredi alıp o kredi ile fabrika kurarsanız; 5,10, 50 bireye istihdam sağlarsanız sizi desteklemeyeceğiz de kimi destekleyeceğiz? Bunlar kime veriyorlar krediyi ‘5’li çeteye.’ Hepsini alacağım onların. O denli yok yani. Tüyü bitmemiş yetimin hakkını kim yediyse alacağız ondan.- Liderim siz bizim Kemal amcamızsınız. ‘Demokrat Kemal’ amcamızsınız. Biz öbür bir kurumun kapısını çalıp kaygı yandığımızda ‘terörist’, ‘FETÖ’cü’ yahut öteki bir şeyin damgası yiyip gözaltına alınıyoruz. Sıkıntımızı anlatana kadar 1 buçuk yıl geçiyor. Bana bunların hepsi söylendiği için artık bir daha söylemiyorlar. Her şeyi söylediler. Söylenmedik bir şey kalmadı. Bunların hiçbir kıymeti yok. Siz kendinizi tanıyorsanız, ülke için çalışıyorsanız gerisinin hiçbir ehemmiyeti yok. Şöyle yahut bu türlü suçlayabilirler. Siyaset bu. Tabi siyasette ahlak çok değerli. 6’lı masanın uzlaştığı bir bahis da ‘Siyasi Ahlak Yasası’ çıkaracağız. Siyasette ahlak olmalı, siyasette fazilet olmalı. Siyaset halk için çalışmalı. Bir adam siyasete girip zenginleşiyorsa bilin ki malı götürüyor. Siyaset zenginleşme aracı değildir. Olmaz da aslında. Aldığı maaş muhakkak. Nasıl zenginleşiyorsun sen? Bilin ki ya birisine aracılık yapıyor ya da öteki halde zenginleşiyor.

-Devlette bir yere gelen insanın birden fazla arabası da olmaya başlıyor. Bunu düzenleyen bir yasa çıkarmayı düşünüyor musunuz?

KILIÇDAROĞLU: Bir genelge ile bu iş çözülür.

-Biz gençler olarak bu artırımların 2023’e kadar devam edeceğinin farkındayız. Kayıp 128 milyar doların bizlerden çıkarılacağının farkındayız.

KILIÇDAROĞLU: O para nereye gitti biz onun bulacağız. Yandaşlara gitti o para. Yok. Ekonomiyi yönetemiyorlar. Mesela şekerin artırımla ne ilgisi var? Şeker fabrikası var. Şekerpancarı üretmek istedi çiftçi, ektirmediler. Zira şeker lobisi var. Ekmeyince, şeker bitti. Nereden yapacaksın? Dışardan bu sefer ithal ediyorsun şekeri. 1 liraya içeride üretirken dışarıdan 5 liraya getiriyorsun. Kim kazanıyor? 5 liraya getiren kazanıyor. Her bir alanın lobisi var. Mesela mercimek Türkiye’de üretilmiyor mu? Üretiliyor. Nereden getiriliyor? Yurt dışından. Kim getiriyor? Yandaş getiriyor. Mesela evvelden Van eti vardı. Eti çok hoştu bu bölgenin. Tabiatı hoş, ovaları var, tarlaları var. Artık bakıyorsunuz ben hatırlıyorum Van eti reklamlarını fakat kapandı gitti.