Merkezde Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler yetkilileri yer aldı. Merkezin açılışını ise Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar yaptı. Ukrayna’dan yapılacak olan tahıl sevkiyatına ait geçtiğimiz Cuma günü İstanbul’da atılan imzanın akabinde bugün İstanbul’da tahıl sevkiyatı üssü açıldı.
Milli Savunma Üniversitesi içerisinde kurulan Müşterek Uyum Merkezi’nde Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler(BM) yetkilileri yer aldı.
Merkez önünde merasim mangasını selamlayan Akar, daha sonra merkezi ziyaret etti. Burada vazife alan Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) temsilcileri ile sohbet ederek bilgi alan Akar, merasim öncesi Rusya ve Ukrayna temsilcilerinin çalışma odalarına ziyarette bulundu.
Bakan Akar, burada yaptığı konuşmada, İstanbul’un kıtaların buluşma noktası olduğunu, merkezin tüm dünya için özel bir mana taşıdığını ve büsbütün insani gayeler doğrultusunda çalışacağını, bu merkezde iştirakçilerle bir ortada olmaktan büyük memnuniyet duyduğunu söyledi.
‘Ciddi bir güvenlik riski’
Rusya ve Ukrayna ortasında yaşanan çatışmanın, güç ve besin krizini arttırdığına değinen Akar, “Dünyadaki tahıl arzının yaklaşık üçte biri Rusya ve Ukrayna tarafından sağlanmaktadır. Ukrayna’dan çıkarılamayan tahıl sıkıntısının devam etmesi, başta Ortadoğu ve Afrika olmak üzere global manada hem açlık hem de sistemsiz göç nedeniyle önemli bir güvenlik riski oluşturmaktadır. Münasebetiyle Ukrayna limanlarında bekleyen 25 milyon tondan fazla tahılın inançlı bir formda ve tahminen de daha değerlisi kısa vakitte muhtaçlık sahibi ülkelere sevki için denizde bir koridor oluşturulması zarureti doğmuştur” diye konuştu.
‘Görüşmelerde kırmızı çizgi teşkili kararlaştırıldı’
Bakan Akar, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan‘ın, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenski ile görüşerek bu sorunun tahlili için inisiyatif aldığını vurguladı. Sorunun tahlili noktasında bakanlar düzeyinde de birçok görüşme yapıldığını, bu görüşmelerde kırmızı çizgi teşkili kararlaştırıldığını lisana getiren Akar, şöyle devam etti: “Bu kararlar doğrultusunda Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Türkiye tarafından birer general görevlendirilmiş, görevlendirilen bu özel temsilciler vasıtasıyla ağır temaslar yürütülmüştür. Bu temaslar sonucunda 13 Temmuz’da İstanbul Kalender Kasrı’nda birinci kere dörtlü toplantı icra edilmiş, toplantıda genel prensipler üzerinde mutabık kalınmıştır. Bu uzun ve meşakkatli çalışmalar birtakım ülkelerin gösterdikleri farklı yaklaşımlara karşın Sayın Cumhurbaşkanımızın, Sayın Putin, Sayın Zelenskiy ve Sayın Guterres’in gösterdikleri irade sonucunda 22 Temmuz’da imzalanan antlaşma ile metinle sonuçlanmıştır. Müşterek Uyum Merkezi, içinde bulunduğumuz Ulusal Savunma Üniversitesi yerleşkesinde 23 Temmuz prestijiyle hazırlık çalışmalarına başlamıştır.”
‘Mayın temizleme konusunda muhtaçlık bulunmamaktadır’
Merkezde yapılacak çalışmalara ait bilgiler veren Bakan Akar, mayın temizleme konusunda rastgele bir gereksinim bulunmadığını söz ederek, “Merkezin görevi, Ukrayna’dan ihraç edilecek tahıl ve gibisi besin eserlerinin Odesa, Çernomorsk ve Yujniy limanlarından emniyetle denizden nakliyatını sağlamaktır. Merkez, asker ve sivil olmak üzere Türkiye ile birlikte Rusya, Ukrayna ve BM’den 5’er temsilciden oluşmaktadır. Alanda bu merkezle bağlantılı rastgele bir askeri öge mevcut değildir. Bu merkez, teşebbüse dahil olacak ticari gemilerin kaydını ve takibini yapacak, uydu, internet ve öteki muhabere vasıtaları ile ticari gemilerin intikalini teknik olarak takip edecek, tüm faaliyetlerini taraf ülkeler ve BM ile koordineli olarak yürütecektir. Ukrayna limanlarındaki yükleme ile Türkiye’deki limanlara varışta uygun görülecek mevkilerde, müşterek kontrol timleri tarafından gemilerin denetimleri yapılacaktır. Mayın temizleme gereksinimi olursa taraflarca mutabık kalınacak formda planlama yapılacak ve ona nazaran icraatta bulunulacaktır. Lakin şu basamakta bu mevzuda, mayın temizleme konusunda rastgele bir muhtaçlık bulunmamaktadır. Taraflarca imzalanan evrak, 120 gün için geçerli olacak, tarafların sonlandırma talebi olmadıkça da devam edecek, yenilenecektir. Bu merkez ayrıyeten Karadeniz’deki tüm ticari gemilerin hareketlerini ulusal altyapımız, Türkiye’nin sahip olduğu ulusal altyapı ve öbür imkanlarla izleyebilecek, öteki kurum ve kuruluşlarla birebir görüşme yapılabilecektir” sözlerini kullandı.
Bakan Akar, merkezdeki işçilere çalışmalarında muvaffakiyet dileyerek, Rusça, İngilizce, Ukraynaca ve Türkçe teşekkür etti.
Ne olumuştu?
Dünyayı tesiri altına alan ve büyük bir kaygı yaratan besin krizi tahlili için Tahıl Sevkiyatı Muahedesinin imza merasimi Ukrayna, Rusya tarafları, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve BM Genel Sekreteri Guterres’in iştirakiyle 22 Temmuz’da İstanbul’da gerçekleştirilmişti. Sözkonusu mutabakatla birlikte İstanbul’da Müşterek Uyum Merkezi kurulması kararı alınmıştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuştuğu Eyüpsultan Meydanı’nda düzenlenen “41 Ayda 41 Eser Toplu Açılış Töreni”nde gerçekleştirilen Tahıl Sevkiyatı Mutabakatı imza merasimine ait, “Hububat sorunuyla alakalı ıstırapları aşarak imzalar atılacak, bu imzalarla birlikte dünyaya muştuyu vereceğiz” demişti.