Analizler sonunda kirletici olduğu tespit edilen gemilere ceza kesiliyor. Çalışma hakkında bilgi veren uzman araştırmacı Ertuğrul Aslan, “Deniz suyu numuneleri pak cam şişe yahut cam kavanozlara en az 1 litre olacak biçimde toplanıyor. Tahlil için dört aygıt kullanılıyor. Bu dört aygıttan çıkan sonuçların birbirini doğrulaması ile kirliliğin kaynağı olan gemi belirleniyor” dedi.
Atık boşaltarak denizi kirleten gemiler, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nin ‘Parmak İzi Analizi’ usulüyle tespit ediliyor. Gebze’de Deniz Araştırmaları ve Teknolojileri Laboratuvarı içerisinde yer alan ‘Parmak İzi Analizi’ metodu, Türkiye’de yalnızca TÜBİTAK MAM tarafından gerçekleştiriliyor. Bu yol sayesinde denizden ve gemiden alınan numunelerin tahlil sonuçları karşılaştırılarak kirliliğin kaynağı tespit ediliyor. Test edilmesi istenen numuneler, en az üç farklı yerden; denizin kirletilmiş bölgesinden, kirlenen bölgenin çok uzağından ve kuşkulu gemilerin sintinesinden alınıyor. Deniz suyu numuneleri pak cam şişe yahut cam kavanozlara en az 1 litre olacak formda toplanıyor. Tahlil için dört aygıt kullanılıyor. Kullanılan aygıtlar ise floresans spektrofotometre, FT-IR, HPLC ve GC-FID. Bu dört aygıttan çıkan sonuçların birbirini doğrulaması ile kirliliğin kaynağı olan gemi belirleniyor. Bu metot ile birlikte her yıl ortalama 15 kirletici gemi tespit ediliyor. Tespit edilen gemiler kapalılık kararı ile savcılığa gönderiliyor ve haklarında süreç yapılıyor.
‘Hangi gemilerin denizi kirletip kirletmediğini teşhis edebiliyoruz’
Parmak İzi Tahlili uygulamasının ayrıntılarını anlatan Uzman Araştırmacı Ertuğrul Aslan, “Parmak izi tahlili kapsamında gemilerden kaynaklanan petrol türevi kirliliklerin tahlillerini gerçekleştiriyoruz. Bu kapsamda, hangi gemilerin denizi kirlettiğini tespit edebiliyoruz. 2010 yılından bu yana Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından parmak izi tahlili kapsamında yetkilendirilmiş tek kurumuz. Parmak izi tahlili dediğimiz uygulamayla petrollerin içerisinde yer alan bir ekip markerları ve öbür içerikleri tahlil ederek hangi gemilerin hangi petrol tipine sahip olduklarını tespit edebiliyoruz. Bu petrollere özel markerları cihazlarımızda tahlil edip birbirleri ile oranlarını mukayese ederek, kirlenen alandaki kirletici içeriklerle karşılaştırdığımızda benzerlik tespit ettiğimiz takdirde, hangi gemilerin denizi kirletip kirletmediğini teşhis edebiliyoruz” dedi.
‘Yıllık ortalama 10-15 örnek geliyor, sonuçları savcılıklar ile paylaşıyoruz’
Aslan, “Bize bu kapsamda yıllık ortalama 10-15 civarı örnek geliyor, farklı kirlilik durumları ile karşılaşıyoruz. Yaptığımız tahlillerin yaklaşık yüzde 80’inde benzerlik tespit ediyoruz. Kuşkulu olduğumuz durumlarda ise kesin teşhis gerçekleşmediğinden benzerlik bulunmadığını belirtiyoruz. Birinci benzerlik analizimizin sonucu bir gün üzere bir müddette çıkıyor. Bu tahlilde benzerlik bulunduğu takdirde daha hassas ölçümler yapmamızı sağlayan üç farklı aygıtta daha tahlillere devam ediyoruz. Elde ettiğimiz sonuçları savcılıklar, yetkili kıyı güvenlik kumandanları ve vilayet etraf müdürlükleri ile paylaşıyoruz. Bu kirlilik durumlarının isimli süreçleri olmakta ve elde edilen sonuçlar saklılık çerçevesinde ilgili taraflara iletilmektedir” diye konuştu.