Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı tarafından Basın Kartı Yönetmeliği nde yapılan değişiklik ile ilgili Danıştay İdari Dava Escort Yalı Daireleri Heyeti 4 Kasım 2020 tarihinde yürütmenin durdurulması kararı vermişti
Karar üzerine Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı 20 Mayıs 2021 tarihinde yönetmelikte tekrar değişikliğe gitmişti Türkiye Gazeteciler Sendikası Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Yalı Escort Bayan Foto Muhabirleri Derneği tekrar iptal ve yürütmenin durdurulması davası açmıştı
Danıştay 10 Daire uygulanması halinde telafisi güç yahut imkansız ziyanların doğmasına yol açacağı tespitiyle ile ikinci değişiklik ile ilgili de Yalı Escort yürütmenin durdurulması kararı vermişti Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı ikinci sefer verilen yürütmeyi durdurma kararına itiraz etti İtiraz üzerine belge Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu na taşındı Daire kararını 14 Şubat 2022 tarihinde verdi
Davanın tarafları başka farklı açıklama yaptı
Gazeteciler Cemiyeti Türkiye Gazeteciler Sendikası ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği ile Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı Daire kararı ile ilgili iki başka açıklama yaptı
Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı ise daha evvel verilen yürütmenin durdurulmasına ait kararın kaldırılmasına karar verildiğini açıkladı
‘Danıştay 10. daire, temel tarafından kıymetlendirme yapacaktır’
Türkiye Gazeteciler Sendikası Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği nin ortak açıklaması şöyle
Basın Kartı Yönetmeliği nde Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığınca 20 Mayıs 2021 tarihinde yapılan değişikliklere Türkiye Gazeteciler Sendikası Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği tarafından açılan davada Danıştay 10 Dairesi uygulanması hâlinde telafisi güç yahut imkânsız ziyanların doğmasına yol açacağı tespitiyle yönetmeliğin yürütmesini durdurmuştu Dairenin münasebeti 14 sayılı Bağlantı Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Kanun Kararında Kararname ile Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığına basın kartı ile ilgili olarak yalnızca basın yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenleme yetkisi verilmesi basın kartının kimlere verileceğinin ve hangi hâllerde basın kartının iptali gerekeceğinin belirlenmesi konusunda bir yetkiye yer verilmemiş olması Basın Kartı Yönetmeliğinin 3 Unsuru 1 Fıkrasının hukuka ters olması basın kartının basın özgürlüğünün ilgilendirmesi sebebiyle fakat kanunla düzenleme yapılacağı formundaydı
Karara Cumhurbaşkanlığınca itiraz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyi tarafından 14 02 2022 tarihli kararla itiraz kabul edildi ve yürütmeyi durdurma kararı kaldırılarak yürütmeyi durdurma isteminin aslı hakkında yine bir karar verilmek üzere belgenin Danıştay 10 Daire ye gönderilmesine karar verildi
Danıştay İdari Dava Daireleri Heyetinin münasebetine baktığımızda basın mesleğini sürdürmek için basın kartının zarurî bir kart olmadığı basın kartının basın hürriyeti ile bağlı olmakla birlikte direkt irtibatlı olmaması gerekçesiyle kartın habere ulaşma haber verme konusunda avantaj sağlamakla birlikte anılan karta ait tarz ve temellerin bu kartın verilmesi ve iptaline ait kararların direkt basın hürriyetinin özünü ilgilendirdiğinden bahisle kanunla düzenlenmesi gerektiğinden kelam edilemeyeceği bu konuda Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığının düzenleme yapma yetkisinin olduğu tabir edilmektedir
Davacı kurumlar olarak Danıştay İdari Dava Daireleri Heyetinin gazetecilik mesleğini yapmak için mecburî bir kart olmadığı tabirlerine katılmakla birlikte basın kartının basın hürriyeti ile bağlı olmakla birlikte direkt kontaklı olmaması münasebetine katılmıyoruz Çünkü basın kartı gazetecilere çeşitli mesleksel kolaylıklar sağlamanın yanı sıra gazetecilerin toplumsal teminatı yıpranma hakkının mecburî önkoşulu olduğunu hatırlatmak isteriz
İlerleyen günlerde Danıştay 10 Dairesi halkın haber alma hakkı ve tabir özgürlüğünün aktif kullanımını sağlayan ve koruyan basın kartının alma ve iptal şartlarına dair belirsizlikler ve keyfilik taşıyan masumiyet karinesine ters gazeteciliği kriminalize etme gayesi güden 20 Mayıs 2021 tarihinde yapılan düzenlemelere ait Yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması konusunda temel tarafından kıymetlendirme yapacaktır
İrtibat Başkanlığı: Yönetmelik karar öncesindeki biçimiyle uygulanmaya devam edecek
Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı ise şu açıklamayı yaptı
Danıştay İdari Dava Daireleri Heyeti Basın Kartı Yönetmeliğinde 21 Mayıs 2021 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren değişikliklerin iptali talebiyle Danıştay 10 Dairesinde açılan davada Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığının itirazını haklı buldu
Şura Basın Kartı Yönetmeliğinde yürürlüğe giren değişikliklerin iptali talebiyle Danıştay 10 Dairesinin 2021 2143 temelinde açılan davada dava konusu hususların tümü hakkında verilen yürütmenin durdurulmasına yönelik karara karşı Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı Hukuk Müşavirliğinin itirazı üzerine yürütmenin durdurulmasına ait kararın kaldırılmasına karar verdi
Danıştay İdari Dava Daireleri Heyetinin 14 02 2022 tarihli ve 2022 10 sayılı kararında davacıların tezleri haksız bulunarak Basın kartının Yönetmelik’te belirtilen bireylere Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığınca verilen kimlik kartı olarak tanımlandığına basın yayın çalışanlarının basın kartını toplumsal olayların takibinde ispat aracı olarak bu kartı kullanabildiklerine basın kartı bulunmamasının basın çalışanlarının mesleklerini yapmalarına pürüz oluşturduğuna dair mevzuatta rastgele bir karar bulunmadığına münasebetiyle basın kartının basın hürriyeti ile bağlı olmakla birlikte direkt irtibatlı olmadığına hükmedildi
Basın kartı ile ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığının 14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile görevlendirildiği ve bu alandaki çalışmaların Kurum tarafından yürütüldüğüne atıfta bulunulan Kararnamede Basın yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenlemek Basın Kartı Komitesinin sekretarya faaliyetlerini yürütmek misyonunun Bağlantı Başkanlığının vazifeleri ortasında sayıldığı vurgulandı
Başkanlığın misyon yetki ve sorumluluk alanına giren bahislerde idari düzenlemeler yapabileceği kararına de yer verilen kararda daha evvel Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğünün vazife alanına giren Basın yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenlemek vazifesinin Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığına verildiği hatırlatıldı
Kararda 14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 3 unsurunun 1 fıkrasının k bendi uyarınca Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığının sahip olduğu basın yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenlemek vazifesi çerçevesinde yönetimin düzenleme yapma yetkisinden kaynaklı olarak basın kartının verilmesine ait yöntem ve asılları belirleme yetkisinin de kelam konusu unsurda geçen düzenleme ibaresinin kapsamına girdiği öbür bir anlatımla bahsin Başkanlığın misyon ve yetkisi kapsamında olduğu açıkça ortaya konuldu
Böylece Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı Hukuk Müşavirliğinin itirazının kabulüne Basın Kartı Yönetmeliğinin kelam konusu unsurlarının yürütmesinin durdurulmasına ait kararının kaldırılmasına hükmedildi Buna nazaran kelam konusu Yönetmelik karar öncesindeki formuyla uygulanmaya devam edecek
Ne olmuştu?
Türkiye de basın kartını Başbakanlığa bağlı Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü veriyordu Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi sonrası bu yetki Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’na devredildi Yönetmelik 14 Mayıs 2018 de değiştirildi
Çağdaş Gazeteciler Derneği ÇGD Basın Kartı Yönetmeliği’nin Anayasa ve maddelere karşıtlık içeren unsurlarının iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Danıştay’da Şubat 2019’da dava açtı Müracaatta yönetmeliğin basın ve söz özgürlüğüne karşıtlık içeren maddelerle çelişen ve yönetime ilgili kanunların hudutlarını aşan yetkiler veren kimi unsurlarının iptali istendi
Danıştay mevcut yönetmeliğin gazetecileri baskı ve telaş altında tutacağına dikkat çekti Basın kartının verileceği şahıslarda aranacak kaideleri içeren temel prensiplerin bu hakka keyfi bir halde müdahale edilmesini önleyecek biçimde düzenlenmesi gerektiği söz etti ve yönetmeliğin yürütmesini durdurdu
Danıştay’ın kararının akabinde 20 Mayıs 2021’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla Resmi Gazete’de yeni bir yönetmelik yayınlandı Türkiye Gazeteciler Sendikası Gazeteciler Cemiyeti Derneği ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği yönetmeliği bir defa daha mahkemeye taşıdı