Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, TV100’de gündeme ait soruları yanıtladı ve değerlendirmelerde bulundu. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığının (CENTCOM) terör örgütü YPG/PKK önderi için taziye bildirisi yayımlamasına ait, “ABD’nin terörle çabada samimiyetsizliğinin bir göstergesidir. Terörist teröristtir” dedi. Çavuşoğlu öte yandan Yunanistan ile Türkiye ortasındaki gerilen iplerden de bahsederek, “Yunanistan bizim hava alanımızı ihlal ettiği vakit bizim askerimiz alışılmış karşılık verecek” tabirlerini kullandı. Dışişleri Bakanı Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğuna yapılan taarruz hakkındaki soruya cevap veren Çavuşoğlu, Irak’ta terör örgütlerinin hala bulunduğunu fakat Türkiye’nin dayanağıyla Irak ve Suriye’de IŞİD’in artık güçlü olmadığını hatırlattı.
‘Irak idaresi terör örgütlerine karşı uğraş yürütemiyor’
Çavuşoğlu, provokasyonların devam ettiğine dikkati çekerek, “Bizim oradaki mevcudiyetlerimize daha evvel de bu türlü tacizler oldu. Bu tacizler konusunda da Irak makamlarına her vakit ihtarlarda bulunduk” sözünü kullandı. Irak’taki Türk misyonlarını muhafaza yükümlülüğünün Irak’ta olduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, “Bizim misyonlarımızı muhafaza yükümlülüğü kimde? Irak idaresinde. Münasebetiyle Irak’ın bu vazifesini de yerine getirmesi gerekiyor. Viyana Kontratı ortada. Türkiye’deki misyonları muhafaza misyonu de bizde. Türkiye’de” değerlendirmesini yaptı. Çavuşoğlu, terör örgütlerinin Irak’taki Türk misyonlarına karşı tehdit oluşturduğunu söylediklerine dikkati çekerek, “Irak’ta maalesef terör örgütleri çok tehlikeli ve Irak idaresi bu terör örgütlerine karşı faal uğraş yürütemiyor. Bize yönelik provokasyonların da sebebi bu” değerlendirmesini yaptı.
Türkiye’nin Irak’ın toprak bütünlüğüne hürmet duyarak yaptığı operasyonların değerli olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, “Dün akşamki provokasyon da bugüne kadar yapılan buna emsal taciz ve provokasyonların bir parçası” dedi.
‘ABD’nin terörle gayrette samimiyetsizliğinin göstergesi’
Suriye’ye mümkün hudut ötesi operasyonun sonlarına, ABD ve Rusya’nın bu bahisteki tavrına ait soruya karşılık veren Çavuşoğlu, ABD ve Rusya’nın teröristleri bölgeden temizleme kelamını tutmadığına dikkati çekerek, sözkonusu ülkelerin terörle gayrette samimi olmadığını vurguladı. Çavuşoğlu, daha evvel teröristlerin bölgeden temizlenmesi konusunda İran’la görüşmeler de yaptıklarını belirterek, “Bu bahiste rejimin yapacağı çalışmaya da biz her türlü siyasi takviyesi veririz. Rejimin de kendi topraklarında bir terör örgütünü temizlemesi en doğal hakkıdır. Lakin rejimin ölçülü muhalefeti de terörist üzere görmesi de gerçek değil” değerlendirmesinde bulundu.
CENTCOM’un terör örgütü YPG/PKK yöneticisi için yayımladığı taziye bildirisiyle ilgili soruya cevap veren Çavuşoğlu, “ABD’nin terörle gayrette samimiyetsizliğinin bir göstergesidir. Terörist teröristtir” dedi. Çavuşoğlu, “CENTCOM’un bu yaptığı kabul edilemez. ABD’nin terörle çabadaki samimiyetsizliğine de hoş bir örnek” tabirini kullandı.
‘Yunanistan 6 millik karasuları üzerinde 10 millik hava alanı argümanında bulunuyor’
Çavuşoğlu, Yunanistan’la yaşanan tansiyona ait soruya Yunanistan’ın en haksız durumda dahi mağduriyet anlatmakta başarılı olduğunu tabir etti. Yunanistan’ın demokrasiyi, insan haklarını ve memleketler arası hukuku ihlal eden bir ülke olduğunun altını çizen Çavuşoğlu, Yunanistan’ı milletlerarası muahedeleri işine gelmediğinde uygulamamakla suçladı. Türkiye’nin haklı davasını savunmak için her şeyi yaptığına dikkati çeken Çavuşoğlu, “Yunanistan 6 millik karasuları üzerinde 10 millik hava alanı savında bulunan dünyadaki tek ülke” dedi.
Yunanistan’ın adaları mutabakatlara karşıt biçimde silahlandırmasını evvel inkar ettiğini hatırlatan Çavuşoğlu, “Şimdi Türkiye’den tehdit var diyor. Mutabakatta bu türlü bir şey yok. Türkiye’den tehdit algısı somut mu soyut mu? Neye nazaran tehdit var diyorsun? Onu söyle. Türkiye benim hava alanımı ihlal etti diyor. Yunanistan bizim hava alanımızı ihlal ettiği vakit bizim askerimiz natürel karşılık verecek” değerlendirmesinde bulundu.
“Yunanistan’ın insan hakları konusunda yatacak yeri yok” diyen Çavuşoğlu, Yunanistan’da seçilen müftülerin yaşadığı zorluklara işaret etti. Bakan Çavuşoğlu “Biz Yunanistan’ın Batı Trakya Türk azınlığına ve orada seçilmiş müftülere yaptığının binde birini Türkiye’deki rastgele bir azınlığa Allah korusun yapsak dünyada kıyamet kopar. Türk ismini bile kullanamıyorlar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin üç tane kararına rağmen” tabirini kullandı.
Yunanistan’da FETÖ, PKK ve DHKP-C üzere terör örgütlerinin faaliyetlerde bulunduğunu belirten Çavuşoğlu, Yunanistan’ın göçmenlere uyguladığı geri itmeleri ve çıplak biçimde geri gönderme teşebbüslerine değindi ve yüzlerce insan haklarına ters örneğin bulunduğunu söyledi. Kimi adaların silahlandırılmasıyla ilgili Türkiye’nin BM’ye mektup yazdığını hatırlatan Çavuşoğlu, bu mektuba cevabın 8 ay sonra geldiğini söyledi. Çavuşoğlu, Yunanistan’ın bu mevzuda memleketler arası hukuk çerçevesinde bir açıklama yapamadığını kaydetti.
‘Bir mektup daha göndereceğiz’
Türkiye’nin BM Güvenlik Kurulu üyeleri ile AB ülkelerine bir mektup daha göndereceğini aktaran Çavuşoğlu, ABD’nin Türk-Yunan bağlantılarında dengeyi bozduğunu vurguladı. Çavuşoğlu, ABD Kongresinin Türkiye’ye F16 satışında kullandığı Yunanistan’ın hava alanını ihlal etmeme vurgusunu Yunanistan’a silah satarken Türkiye’ye yönelik kullanmadığını da belirterek, “ABD Kongresinin aldığı bu karar bağlayıcı olmasa da yanlış. Biz Türkiye olarak F16’ları almak isteriz. Bununla ilgili müzakereler de uygun gidiyor fakat elimizi kolumuzu bağlayacak bir sürecin içinde de olmasın. Türkiye’yi kimse bu türlü bir dar kalıbın içine eli kolu bağlı biçimde sığdıramaz” dedi.
‘Limanın işleyişini engelleyecek bir atak olmadı’
Bakan Çavuşoğlu, Rusya-Ukrayna savaşının 154. gününe girdiğini hatırlatarak, bu savaşın global çapta “enerji ve gıda” krizlerine neden olduğunu söyledi. Besin krizinin birçok ülkeyi etkilediğini hatırlatan Çavuşoğlu, bu krizin tahlili için ağır uğraş sarf ettiklerini ve Türkiye’nin tahlil için Birleşmiş Milletler (BM) ile çalıştığını kaydetti.
Çavuşoğlu, tahıl koridoru öncesinde Rusya ve Ukrayna’nın telaşlarının ve korkularının olduğunu vurgulayarak, Türkiye’nin BM ile bu kaygıları giderecek teklifleri ortaya koyduklarını söyledi.
İstanbul’da imzalanan tahıl koridoru mutabakatı ile hem Ukrayna hem de Rusya’nın ihraç edeceği eserlerin olduğunu aktaran Çavuşoğlu, şu sözleri kullandı:
“Bugün yeniden o mutabakat çerçevesinde kurulacak ortak uyum ve kontrol merkezinin açılışı İstanbul’da yapılacak. Hem Rusya tarafı hem de Ukrayna tarafı heyetlerini gönderdiler İstanbul’a ve bu merkezde birlikte bu gemilerin kontrolü bu akışın kontrolü de buradan, Türkiye üzerinden yapılmış olacak. Doğal Odessa’ya yapılan akın herkesi endişelendirdi bizi de endişelendirdi. Sonuçta limanın işleyişini engelleyecek bir akın olmadı daha doğrusu oradaki altyapıyı vuran bir atak değil. Ruslar orada askeri bir yapılanma vardı onu vurduk dediler lakin sonuçta bu çeşit hücumlar tekrarlanmaması gerekiyor. Sıkıntısız halde bunun işlemesini temenni ediyoruz. Problemsiz formda işlemesi için de her vakit olduğu üzere yapan rolümüzü oynamaya devam edeceğiz. İşlemezse çok meşakkat olur zira tahılının yüzde yüzünü bu iki ülkeden ithal eden ülkeler var. İşlemesi de her iki tarafın faydasına.”
‘Savaş uzadıkça masaya oturmak kolay değil’
Çavuşoğlu, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi için Türkiye’nin etkin rolünü devam ettireceğini vurgulayarak, “Savaş uzadıkça tarafların bir masaya oturması kolay değil” dedi.
Türkiye’nin arabuluculuk konusunda marka olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, şu değerlendirmede bulundu: “BM, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve İslam İşbirliği Teşkilatı’nda Arabuluculuk Dostlar Kümesi’nin eş başkanlığını yapıyoruz. İstanbul’da arabulucuları eğitiyoruz. İstanbul Arabuluculuk Konferansı bir marka oldu. Biz arabuluculuk konusunda bir markayız. Bu her ülkeye nasip olmaz. Zira biz adaletli davranıyoruz, tarafsız tavrımızı sergiliyoruz, objektif, istikrarlı ve ilkeliyiz. Burada doğal bugüne kadar kolaylaştırıcı bir rol üstlendik ancak tahıl ihracatı dahil besin krizi konusunda, tahliyeler konusunda, insani bahislerde da olağan ki arabuluculuk da yaptık, yapıyoruz da lakin müzakere konusunda bizim temennimiz her iki ülke heyetlerinin en sonunda da başkanlarının bir mutabakata varması. Biz de bunu kolaylaştıralım. Şayet dönüp de Türkiye’ye ‘biz size güveniyoruz siz de arabulucu olun, siz de gelin işte bizim tekliflerimiz bu yakınlaşması için daha fazla katkı sağlayın’ derlerse memnuniyetle bunu sağlarız.”
İsveç ve Finlandiya’ya: Kelamla olmaz
Bakan Çavuşoğlu, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerine ait, üçlü mutabakat zaptının imzalandığını hatırlatarak, “İsveç Dışişleri Bakanı’nın ve İsveç hükümetinin bu bahislerdeki açıklamalarını olumlu buluyoruz da; bu mutabakat zaptının gereğini yerine getiriyorlar mı? Getirmiyorlar mı? Bizim ona bakmamız lazım. Yani kelamla olmaz bu. Mutabakat zaptı ortada, yükümlülükler belirli. Bu yükümlülükleri yerine getireceksiniz” dedi.
İki ülkenin NATO’ya iştirak protokolünün meclis tarafından onaylanması gerektiğine işaret eden Çavuşoğlu, protokolün hala bakanlıkta olduğunu, iki ülkenin mutabakat zaptının gereğini yerine getirmesi halinde, iştirak protokolünün Cumhurbaşkanlığına oradan da TBMM’ye gönderileceğini lisana getirdi. Türkiye’nin Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Suudi Arabistan ve İsrail’le ilgilerde attığı adımlara ait soru üzerine Çavuşoğlu, “Şartlar oluştuğu vakit bağlantıları daha de geliştirme, fırsatlar ortaya çıktığı vakit bu fırsatları pahalandırmak Türkiye olarak bizim temel hedeflerimiz” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Katar’ın Körfez ülkeleriyle normalleşmesinin bağları geliştirmek için fırsat oluşturduğunu lisana getirdi.
Türkiye’nin İsrail’le alakalarda İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve İsrail Başbakanı Yair Lapid ile bir arada diyalog ortamı oluştuğunu kaydeden Çavuşoğlu, bu diyalog ortamını değerlendirdiklerini söyledi.
‘F-16 müzakereleri düzgün gidiyor’
Çavuşoğlu, Türkiye-ABD alakalarının geleceğine ait soruya da ABD ile şimdi tahlile kavuşturulmamış kimi meselelerin olduğu karşılığını verdi. ABD ile meselelerin tahlili ve ilgilerin geliştirilmesi için stratejik sistem oluşturulduğunu kaydeden Çavuşoğlu, “Diğer taraftan F-16 müzakereleri çok güzel gidiyor. F-16 müzakereleri konusunda idarenin yaklaşımı pek olumlu. Öbür taraftan kongrede o daha evvelki yıllardaki çok katı olumsuz hava da dağılmış durumda. Bu işbirliğinin NATO için de stratejik ehemmiyeti var. Türkiye’nin de son vakitlerde üstlendiği rolün farkındalar. Umarım bu süreksiz farkındalık olmaz” dedi.
