Borsa İstanbul’da gerçekleşen asrın dolandırıcılığında on binlerce küçük tasarruf sahibinin parasının hiç edilmesiyle ilgili olarak dün sekiz kişi gözaltına alındı. Bu ortada Sermaye Piyasası Heyeti da on kişi hakkında hata duyurusunda bulundu. Ve husus böylelikle vuzuha kavuştu.
Mu sanki? Borsada her şeyi bu sekiz kişi mi yaptı yani? Önlerini açanlar, işbirliği yapanlar, göz yumanlar? Yoksa emel, her şeyi sekiz-on tetikçinin üzerine yıkıp olayın art planının araştırılmasını engellemek mi?
Konuyu bilmeyenler için kısa özet: Borsa İstanbul’da üç banka payında (Şekerbank, TSKB ve Vakıfbank) Ağustos’un ikinci yarısında ve Eylül’ün birinci haftasında inanılmaz bir yükseliş yaşandı.
Şekerbank ve TSKB’de yükseliş yüzde 300’ü, Vakıfbank’ta yüzde 200’ü geçti. Enflasyondan korunmak için sığınacak bir liman arayan on binlerce küçük tasarruf sahibi paralarını bu paylara yatırdı. Lakin Eylül’ün ikinci haftasında bu paylar aniden çöktü. Birkaç gün içinde yüzde 50 paha kaybettiler. Trene son vagondan atlayanlar, yani en yüksek düzeyden pay alan küçük tasarruf sahiplerinin paraları battı. Dünkü gözaltılar ve hata duyurusu işte bu olayla ilgili. Uygun de, biraz evvel dediğim üzere bu sekiz kişinin önlerini açanlar, işbirliği yapanlar, göz yumanlar? Yoksa emel onları unutturmak mı?
Ortada çok önemli sorular var:
1) Banka paylarında çılgın yükseliş yaşanırken Borsa İstanbul idaresi ve Sermaye Piyasası Konseyi neden müdahale etmedi? Borsada süreçlerin adil ve dürüst bir halde gerçekleşmesinin sağlanması ve yatırımcıların çok volatilitenin getirdiği risklerden korunmaları emeliyle getirilen “Volatilite Bazlı Önlem Sistemi” neden çalıştırılmadı? Diğer paylarda en ufak yükseliş yaşandığında derhal bu sisteme başvuran borsa idaresi neden bu sefer sessiz kaldı? Neden açığa satış ve kredili süreç yasağı, brüt takas, buyruk iletim kanallarının kısıtlanması (İnternet buyruk yasağı) üzere tedbirlere başvurulmadı?
2) Çılgın yükseliş sırasında yayılan “Türkiye Varlık Fonu pay alımı yapıyor” tezi neden yalanlanmadı? Varlık Fonu sağır sultanın bile duyduğu bu argümana neden sessiz kaldı?
3) Dün gözaltına alınan sekiz kişinin ağır süreç yaptığı bilinen aracı kurumlar neden sorgulanmıyor? Geçmişte bu tip olaylarda aracı kurum yöneticilerine de ağır cezalar veren Sermaye Piyasası Konseyi neden bu sefer cezaları spekülatörlerle sonlu tuttu? Aracı kurum işverenlerinin kimilerinin iktidara yakın olmasının bununla bir ilgisi var mı?
4) Finansal sistemle ilgili riskleri izlemek ve yönetmek maksadıyla kurulan Finansal İstikrar Komitesi bu olayda ne yaptı? Temel vazifesi, “Üye kurumlar ortasında eşgüdümü sağlayarak finansal riskleri denetim etmek ve sistemik risk oluşmasını engellemek” olarak tanımlanan Finansal İstikrar Komitesi bu türlü bir mevzuda çalışma yapmayacak da ne vakit ne yapacak?
5) Finansal İstikrar Komitesi’nin üyesi ve Hazine Maliye Bakanı Nurettin Nebati neden çılgın yükseliş sırasında borsayı överek “Vatandaşlarımızın nereye kanalize olacağı açık” dedi? Bundan pişman mı
6) “Vatandaş dolara yönelmek yerine parasını borsaya yatırsın diye iktisat idaresi bankacılık paylarında yaşanan olağandışı harekete göz yumdu” savları ne derece hakikat?
7) Dün gözaltına alınan borsa spekülatörleri daha evvel de SPK tarafından cezalandırılmıştı. 2019 yılından bir önlem kararı, birebir isimler burada da var:
