Tüketicilerden muhtaçlık kredisi taleplerinde imzalatılan döviz, altın, kripto varlık üzere alımlarda kullanmayacağına dair dokümanın yanı sıra artık ‘nereye harcayacağı’nın ayrıntılı açıklaması isteniyor. Muhtaçlık kredisi ölçüsü 50 bin lira olsa bile bankalar düzenleyici kurumlardan gelen telkinler doğrultusunda maaş müşterisi olmayan kredi talep eden tüketicilerden 3 aylık imzalı maaş bordrosu bile talep ediyor. Hatta bankalar kredili mevduat hesabı (KMH) limit artırımlarında da müşterilerinden elde edilecek yeni kaynağın dövize, altına yahut kripto varlığa harcanmayacağına dair imzalı kelam alıyorlar.
Dünya gazetesinden Şebnem Turhan’ın haberine göre, muhtaçlık kredisi faizi yüksek olsa da yüksek enflasyon, TL’nin gerileyen alım gücü ve tatil aylarında artan muhtaçlıklar nedeniyle kredi talebi artışı sürüyor. Nisanın birinci haftasında 13 haftalık yıllıklandırılmış büyümesi yüzde 14 civarında olan tüketici kredilerinde artış temmuzun birinci haftasında yüzde 67,1’e kadar yükselmişti. Alınan makroihtiyati tedbirlerle kredi faizlerindeki yükseliş ve kredilere ağır takip 13 haftalık yıllıklandırılmış artışı 19 Temmuz itibariyle yüzde 57,4 düzeyine indi. Tüketici kredilerinde kur tesirinden arındırılmış yıllık büyüme ise 29 Temmuz haftasında yüzde 29,8 oldu. Tüketici kredilerinde ise 29 Temmuz haftasında gereksinim kredisi faizi hariç gerileme yaşandı. Merkez Bankası datalarına nazaran 29 Temmuz haftasında gereksinim kredisi faizleri bir evvelki haftaya nazaran 21 baz puan artışla yüzde 34,32’ye yükseldi. Kimi bankalarda ise yüzde 37’ye yaklaşan oranlar bulunuyor. Muhtaçlık kredisi faizleri temmuz ayı başından bu yana yüzde 30’un üzerinde. En yüksek oran ise 15 Temmuz haftasında yüzde 35,41 ile yakalanmıştı.
‘Döviz, altın yahut kripto varlık almayacağım’ kelamı isteniyor
Son üç aylık kaşeli imzalı maaş bordrosu pandemide gevşeyen para siyaseti ve düşen kredi faizleri gereksinim kredilerinin de kimi yatırım araçlarına yönlendirilmesine neden oldu. İktisat idaresi de sık sık kredilerin hakikat kanallara aktarılmadığına yönelik açıklamalarda bulundu. Bunun üzerine BDDK’nın kredilerin nereye aktarıldığına ait sıkı takip edilmesine yönelik yaptığı duyurular sonrası bankalar kredi kullandırdıklarında hem ticari hem de kişisel müşterilerine bir evrak imzalatmaya başladı. Bir müddettir muhtaçlık kredisi kullanan müşteriler bu kaynakla döviz, altın yahut kripto varlık almayacaklarının kelamını bankalara veriyor. Lakin yeni devirde artık bankalar işi biraz daha sıkı tutmaya başladı. Bir bankadan 50 bin TL muhtaçlık kredisi çekmek isteyen bir kişisel müşteriden banka son üç aylık kaşeli imzalı maaş bordrosu isterken imzalayan kişinin de imza sirkülerinin evraklara eklenmesini talep etti. Bunun yanı sıra kullanılacak tüketici kredisinin ne için talep edildiğinin ve sebebinin detaylı olarak bankaya yazılı bildirilmesi istendi.
Limit artırımında da uygulanıyor
Bankaların gereksinim kredisinde uyguladıkları bu durumun daha ilginci ise kredili mevduat hesaplarındaki limit artışlarında da yaşanıyor. Maaş müşterisi olduğu bankadan KMH hesabında limit artırımı talep edildiğinde onay formları ortasında tıpkı muhtaçlık kredisi çekerken imzalatılan ‘döviz, altın, kripto para almayacağım’ kelamı yer alıyor. Bankalar daha evvel KMH limiti artışlarında bu türlü bir evrak talep etmiyorlardı.