Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, dün Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) sert ekmeklik buğdaya ton başına 6 bin 50 TL alım, bin TL prim bedeli olmak üzere 7 bin 50 lira ve arpaya ton başına 5 bin 500 TL alım, 500 TL prim bedeli olmak üzere 6 bin TL ödeme yapacağını duyurmuştu. Bu fiyat 7 bin 500-8 bin 500 lira ortasında fiyat bekleyen üreticilerde büyük bir hayal kırıklığı yarattı. Zira geçen yıl açıklanan buğday alım fiyatı ile çiftçi 1 ton karşılığında 367 litre mazot alırken, bu yıl açıklanan fiyatla 26 liraya lakin 252 litre mazot alabiliyor. Yani 115 litre kaybı var. Bu, ton başına 3 bin lira kaybı olan çiftçinin 100 tonda kaybının 300 bin lira olacağı manasına geliyor. Çiftçinin kaybı yalnızca mazot fiyatlarıyla sonlu değil. Geçen yıl buğday üreticisi 1 ton buğday karşılığında 637 kilo üre gübresi alabiliyorken bu yıl 451 kilo alabiliyor. Yani ton başına kaybı 186 kilo. Bu da ton başına kaybının 2 bin 500 lira olduğu manasına geliyor.
Borsalardaki fiyatın altında kaldı
CHP Tarım Siyasetlerinden Sorumlu Genel Lider Başdanışmanı ve Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, açıklanan alım fiyatının çiftçiyi hayal kırıklığına uğrattığını belirterek, “Çiftçi son bir yıldır 3-4 kat artan gübre, 3 kat artan mazot, 3 ila 5 kat ortasında değişen zirai ilaç maliyetleri yanında verdiği emeğin karşılık bulmasını istiyordu. Açıkladıkları buğday ve arpa fiyatı dünya borsaları ve ülkemiz borsalarındaki fiyatların altında kaldı” dedi.
2002 yılında nüfusun 65 milyon ve buğday üretiminin 19.5 milyon ton olduğunu söz eden Sarıbal, “Bugün nüfusumuz 85 milyon olmuş, ortadan 20 yıl geçmesine karşın buğday üretimimiz tekrar 19.5 milyon ton bekleniyor. Buğday üretiminde bir arpa uzunluk almamışız. Dünyanın artık temel ve stoklanabilir eserlerde kendi kendine yeterliliği sağlamaya çalıştığı bir ortamda bu fiyatlarla önümüzdeki sonbaharda çiftçiden kimse buğday ve arpa üretmesini beklemesin. Hasat sonrası buğday ve arpa fiyatları daha da yükselecek. Lakin çiftçiye gram yararı olmayacak” dedi.
İthalat koşul, sonbaharda ekmek zamlanacak
Sonbahar geldiğinde üretimin yetmeyeceğini ve yine ithalat yapılacağını tabir eden Sarıbal, “Anavatanı ülkemiz olan buğdaydan Türkiye her yıl ortalama 10 milyon ton civarında ithal ediyor. Bu sayı üretimimizin yarısıdır. Hasat bitip buğday stokları erimeye başlayınca yine ithalat başlayacak. İhracat yapan firmalar dışarıdan yüksek fiyatla buğday alacağı için ve yurt içinde üretim yetersiz olacağından içerideki fiyatlar da yükselecek. TMO her ne kadar un regülasyonu yapsa da ekmek fiyatları bugünkü maliyetle 5 lirayı geçiyor. Sonbaharda ekmek fiyatları daha da artacak. Üretimi bizim üzere yetersiz olan ülkelerde besin enflasyonu patlaması yaşanacak” diye konuştu.