Brüksel’de AB üyesi 27 ülkenin devlet yahut hükümet liderlerinin iştirakiyle gerçekleşecek olan AB Başkanlar Tepesi, 2 gün sürecek. Rusya’ya yönelik yaptırımların görüşüleceği tepenin birinci günü bugün yapılacak.
AB Kurulu Lideri Charles Michel‘in başkanlık edeceği toplantıya, AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen de katılacak.
Zelenski çevrimiçi katılacak
Doruğun birinci gününde “Ukrayna” oturumu yapılacak. Bu oturuma Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenski görüntü konferansla bağlanacak. Önderler, Ukrayna’ya sağlanacak insani ve ekonomik takviyeyle ülkenin yine inşası üzere çeşitli hususları ele alacak.
Önderler, AB Kurulunun Ukrayna’nın kısa vadede gereksinim duyduğu finansmana erişimini sağlamak için 9 milyar euroya kadar yeni makro-finansal yardım teklifini kıymetlendirecek. Bu oturumda, Rusların dondurulan mal varlıklarının müsaderesi konusunun da gündeme gelmesi bekleniyor.
Rus oligarkların şimdiye kadar 30 milyar dolarlık mal varlığının AB üyesi ülkeler tarafından dondurulduğu öngörülüyor.
Rusya’ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle Rusya Merkez Bankasının ülke dışındaki yaklaşık 300 milyar dolarlık altın ve döviz rezervi dondurulmuş durumda bulunuyor.
Sözkonusu kaynakların Ukrayna’nın tekrar inşasında kullanılmasının kıymetlendirilmesi gerektiği görüşünü savunanlar yer alıyor. Bu hukuksal boyutu olan mevzu, başkanlarca görüşülecek.
6’ncı yaptırım paketi masada olacak
Doruğun bu oturumunda önderler, Rusya’ya yönelik uygulanması planlanan 6’ncı yaptırım paketini de kıymetlendirecek. AB, şimdiye kadar Rusya’ya yönelik 5 yaptırım paketini uygulamaya koydu. AB Komitesi, ay başında üye ülkelere Rusya’ya yönelik 6’ncı yaptırım paketi taslağını gönderdi.
Pakette, Rusya-Ukrayna savaşında yer alan yüksek rütbeli subaylar ve kimi şahısların yaptırım listesine eklenmesi, Rusya’nın en büyük bankası olan Sberbank ve öbür 2 bankanın memleketler arası ödeme sistemi SWIFT’ten çıkarılması, Rus devletine ilişkin 3 kanala yayın yasağı uygulanması, Rusya’nın danışmanlık hizmetlerine erişiminin kesilmesi, Rusya’dan ham petrol tedarikinin 6 ayda, rafine eser tedarikinin de yıl sonuna kadar etaplı olarak kaldırılması yer alıyordu.
AB Kurulu, kimi üye ülkelerin karşı tavrı nedeniyle yaptırım paketi içeriğinde birtakım değişiklikler yaptı. Macaristan, Slovakya ve Çekya’ya Rusya’dan petrol ithalatında ek mühlet tanındı. Sözkonusu ödünlere karşın Macaristan hala ikna edilemedi.
En son paketin Rusya’dan tankerlerle petrol alımını kapsaması, boru çizgilerinin yaptırım dışında tutulması teklifine de Macaristan ikna olmadı.
AB başkanları, oy birliği gereken bu mevzuda uzlaşı sağlamaya çalışacak.
Güç konusu da gündemde
AB önderleri, evvelki tepede, Rusya’ya güçte olan bağımlılığı azaltmak gerektiği konusunda hemfikir olmuştu. Bu bağlamda Rusya’dan petrol, gaz ve kömür ithalatı düşürülmek isteniyor.
Bu çerçevede AB Kurulu, güç arz güvenliğini artırmak ve Rusya’ya bağımlılığı azaltmak için “REPowerEU” isimli planı hazırladı. Plan, Rus petrol ve gazına bağımlılığını sona erdirmek için güç alanında 300 milyar avroluk yatırım öngörüyor. Ayrıyeten yenilenebilir yatırımları artırmak, güç tasarrufu ve güç kaynak çeşitlendirmesi konusunda da adımlar içeriyor. Bu paketin ayrıntıları, AB önderlerince tartışılacak.
Başkanlar, yüksek güç fiyatlarını tartışacak, bu mevzuda tavan fiyat uygulaması üzere çeşitli seçenekleri kıymetlendirecek.
Besin krizi
Dorukta tartışılacak bahisler ortasında besin güvenliği de yer alıyor. Rusya-Ukrayna savaşı, global besin tedarikini de etkiledi. Savaş nedeniyle Ukrayna limanında bulunan 20 milyon ton tahıl gönderilemiyor. AB başkanları, Ukrayna’nın tarım eserlerini ihraç etmesini sağlananın yollarını arayacak. Tepenin bu kısmına Afrika Birliği Periyot Başkanlığını yürüten Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall de görüntü konferansla bağlanacak.
Tepenin son oturumunda ise savunma konusu pahalandırılacak. Rusya-Ukrayna savaşının Avrupa’da ortaya çıkardığı yeni güvenlik durumu, buna ait önlemler ve savunma yatırımları dorukta başkanlarca görüşülecek.
