GYODER’in, Ziraat GYO ile bir arada hazırladığı ” ‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Bölümü 2022-1. Çeyrek Raporu”na nazaran, yılın birinci çeyreğinde konut satışları, bir evvelki çeyreğe nazaran yaklaşık yüzde 21,6 oranında bir artışla 320 bin 63’ e ulaştı. Aylara bakıldığında ise mart ayı 134 bin 170 adet konut satışı ile çeyrek bilgilerinin en yüksek satış sayısını yakalamış oldu. Birinci çeyrekte birinci satışlar çeyreklik bazda yüzde 17,5 oranında artışla 94 bin 437 adet olurken ikinci el satışlar yüzde 23,5 oranında artışla 225 bin 626 adet oldu. Birinci satışların toplam satışlar içerisindeki hissesi ise mart ayı prestijiyle yüzde 28,6 ile en düşük düzeyine geriledi.
Konut alım gücü düştü
Konut Satın Alma Gücü Endeksi Türkiye ortalaması, bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 27,4, evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran ise yüzde 26,1 oranında geriledi. Buna nazaran, 2022 yılı 1. çeyreğinde satın alma gücü pahası yüz üzerinde 68 düzeyine geriledi. En son 2020 yılı 4. çeyreğinde 100’ün üzerinde bir kıymette seyreden endeksin 2022 birinci çeyreği itibariyle gösterdiği sert düşüş GYODER Gösterge’nin dikkat çeken başlıklarından oldu.
‘Bu data, konut kredisi kullanılarak konut sahibi olunamayacağını gösteriyor’
Konut kredisi sağlayan kurumlar, gayrimenkul proje geliştiricileri ve kredi kullanıcıları açısından bu endeks sonuçlarının değerli bir öngörü niteliği taşıdığını belirten GYODER İdare Heyeti Lider Yardımcısı Neşecan Alımlı, barınma muhtaçlığına yönelik konut erişimine ait sıkıntılara tahlil bulmak ismine da değerli bir bilgi olduğunun altını çizdi. Cazibeli, “Türkiye’de ortalama gelire sahip bireyler, kendi birikimlerinin yanında kredi kullanımı ile gayrimenkul sahibi oluyor. Bu endekste bir ailenin ya da bireyin 120 ay vadeli konut kredisi kullanarak konut sahibi olup olamayacağını ölçen kıymetli bir ekonomik kıymetlendirme. Endekste referans noktası olarak görülen 100 kıymetinin altındaki pahalar mevcut finansal şartlarda konut kredisi kullanarak konut sahibi olunamayacağına işaret eder. 2022 yılında bu kıymet yüzde 68 olarak açıklandı” dedi.
Yabancılara konut satışı yüzde 45 arttı
Rapora nazaran, yabancılara bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 45 artış oranıyla 14 bin 344 adet konut satışı yapıldı. Bu datalara nazaran yabancıların toplam satışlar içerisindeki hissesi bu yıl yüzde 4,5’e yükseldi. Birinci çeyrekte yabancılara yapılan konut satışlarında birinci sırada yüzde 41,7 hisse ile İstanbul, ikinci sırada ise yüzde 24 hisse ile Antalya yer aldı. Ülke uyruklarına nazaran en yüksek alım ise yüzde 15,6 hisse ile İran vatandaşları tarafından yapıldı. Bahisle ilgili olarak GYODER İdare Konseyi Lider Yardımcısı Neşecan Cazip Raporda yer alan bilgilere nazaran yabancıların talebinin devam edeceğini, bilhassa vatandaşlık ve oturma müsaadesi için yapılan gayrimenkul alımlarının bu oranları daha üste taşıyacağını vurguladı. Cazip, Nisan ayında yapılan düzenleme ile vatandaşlık hakkının 250 bin ABD dolarından 400 bin ABD dolarına çıkarılmasının talep trendini değiştirmeyeceğini kelamlarına ekledi.
Birinci el konut satışları birinci çeyreği düşüşle kapattı
2022 yılı genelinde toplam satışların yüzde 30,9’unu oluşturan 461 bin 523 adet konutun birinci satışı gerçekleşti. İkinci el satışlarda ise bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 33 oranında artış görülürken, 2021 yılında toplam 1 milyon 30 bin 333 adet ikinci el konut satışı gerçekleşti.
Birinci çeyrekte birinci satışlar çeyreklik bazda yüzde 17,5 oranında artışla 94 bin 437 adet olurken, ikinci el satışların yüzde 23,5 oranında artışla 225 bin 626 adede yükseldiği görüldü. Bilgiler, birinci satışların toplam satışlar içerisindeki hissesinin, mart ayı prestijiyle yüzde 28,6 oranıyla en düşük düzeyine ulaştığını gösterdi.
Konut kredisi faiz oranlarının geçtiğimiz yılın birebir devriyle benzeri olduğu birinci çeyrekte yüzde 44,7 oranında artış kaydederek 68 bin 342 adet ipotekli satış yapıldı. Öteki satışlar ise, geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde16,6 oranında artış göstererek 215 bin 721 adet olarak gerçekleşti. Toplam satışların yüzde 21,4’ünü oluşturan ipotekli satışlar, bu oran ile birinci çeyrekte bir evvelki yıla kıyasla artış eğiliminde olduğu ortaya koydu.
2022 yılı mart ayı sonunda konut kredisi hacmi 311 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. 2021 yılı mart ayında yüzde 40 olan konut kredilerinin toplam tüketici kredilerindeki hissesi Mart 2022 prestijiyle 1,3 puan azalarak yüzde 38,7’ye gerilerdi.
GYO endeksi 2022 birinci çeyreğinde rekor tazeledi
Rapora nazaran, ocak- mart ayları ortasında piyasa kıymetinin 117 milyar TL’ye yükseldiği 37 adet GYO’nun yerli yatırımcı oranı yüzde 88, yabancı yatırımcı oranı da 2 puan yükselişle yüzde 12 olarak gerçekleşti. Dağıtılan temettü oranı 174 milyon TL olarak hesaplanan birinci çeyrekte; kurumsal yatırımcı oranı (yüzde 50,3) ile ferdî yatırımcı oranının (yüzde 49,7) neredeyse eşitlendiği dikkat çekti. GYO’lara yatırım yapan yabancı yatırımcılar sıralamasında ise ABD, Hollanda, Birleşik Krallık, Bahreyn ve Jersey birinci 5’te yer aldı.
GYF’lerin pazar büyüklüğü 16 milyar TL düzeyini aştı
Türkiye’de Gayrimenkul Yatırım Fonu pazar büyüklüğü ise 2022 birinci çeyreği prestiji ile yüzde 23,5 artış göstererek, 16 milyar TL düzeyini aştı.2021 yılının birebir çeyreği ile kıyaslandığında ise GYF Pazar büyüklüğünün son bir yıllık dönemde yüzde 82,2 büyüme gerçekleştirdiği görüldü. Ayrıyeten ihraç devri devam eden ve birinci kere yatırım almış olan fonlar dahil olmak üzere toplam 84 gayrimenkul fonu da yatırım aldı.
Ofis kiralamada yüzde 100’ün üzerinde artış yaşandı
2022 yılının birinci çeyreğinde gerçekleşen kiralama süreçleri toplam 123.424 m² ulaşarak, bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran 2 katı oranında artış gösterdi. Bununla birlikte, birinci çeyrekte yüzde 85’i metrekare bazında, yüzde 82’si ise adet bazında gerçekleşen kiralama mutabakatlarının yeni kiralamalar olduğu dikkat çekti. Rapora nazaran birinci çeyrekte, metrekare bazında mutabakatların yalnızca yüzde 29’u Merkezi İş Alanında (MİA) yapıldı.
Mevcut alışveriş merkezi arzı 14 milyon metrekareye ulaştı
GYODER’in 1. Çeyrek Raporu’na nazaran Türkiye’deki mevcut alışveriş merkezi arzı 453 alışveriş merkezinde 14 milyon metrekare düzeyine geldi. Yapılan değerlendirmeler Türkiye genelinde 30 alışveriş merkezinde yaklaşık 895 bin metrekare inşaat halinde olan kiralanabilir alan bulunduğunu ve 2024 yılı sonu prestijiyle tamamlanması planlanan projelerle birlikte Türkiye genelinde toplam arzın 14,9 milyon metrekare düzeyine ulaşmasın beklendiğini ortaya koydu.