Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği KLİMİK Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Romabet Üyesi Prof Dr Serap Şimşek Yavuz Covid 19’da gelinen son durum ve dünyada tasayla izlenen monkeypox maymun çiçeği salgınıyla ilgili açıklamalarda bulundu
Koronavirüste vefat ve hadise sayılarının tüm dünyada azalma Roketbet eğiliminde olduğunu belirten Prof Dr Yavuz yeni varyantlarla ilgili yaz ya da sonbaharda yeni dalgalara yol açar mı kaygısı yaşandığını ve sürecin yakından takip edildiğini kaydetti Prof Dr Yavuz Ayrıca Rexbet bundan sonra yapılacak aşıların içeriğinin belirlenmesi için Dünya Sıhhat Örgütü’nün motamot grip aşılarında olduğu üzere bir tertibi kelam konusu Yani nasıl grip aşıları her yıl yenileniyor bu türlü bir yenilenmeye Restbet gereksinim var mı bunu göreceğiz sonbahara gerçek Zira şu an dünyada BA 2 varyantı da artık azalıyor Öteki varyantlar BA 4 5 Amerika’da çıkan BA 12 varyantları bulaşık özellikleri daha Radissonbet yüksek olduğu için baskın hale geçti Onlar da kaçıyorlar aşı bağışıklığından Hasebiyle aşı takviminde bir değişiklik gerekecek mi bunun yanıtını arıyoruz dedi
‘Salgın var lakin pandemiye dönüşmesini beklemiyoruz’
Maymun çiçeği salgınına dair de değerli bilgiler veren Prof Dr Yavuz birinci defa 7 Mayıs’ta İngiltere’de tespit edilen olayın üzerinden geçen 20 günde tam 21 ülkede yeni hadise tespit edildiğine işaret ederek Koronavirüs’teki üzere büyük bir pandemi beklenmese de burada en büyük dert virüsün hayvan konaklardan da geçebilmesi nedeniyle denetiminin zorlaşabileceği diye konuştu Prof Dr Yavuz 20 günde 21 ülkede hadise tespit edildi Bu bayağı bir salgın olduğunu gösteriyor bize Gerçek boyutunu da tam olarak bilemiyoruz Bu yalnızca yakalanan olgular Sürveyans takip sistemi düzgün olan ülkelerin yakaladığı olgular Aslında bilinenden çok daha fazla olay olduğu kestirim ediliyor Eldeki datalara nazaran pandemik kapasitesinin çok yüksek olmadığı düşünülüyor Zira teneffüs yoluyla çok tesirli bir biçimde bulaşamıyor ya da asemptomatik periyotta bulaştırıcılığı yok diye kabul ediliyor DNA virüsü olduğu için çok mutasyon geçirmeyecek diye iddia ediliyor Lakin doğal ki mikroorganizmaların yakın takip edilmesi gerekiyor Zira daha evvel koronavirüsler de bu kadar bulaşıcı olarak bilinmiyordu SARS hele hiç yayılmıyordu mesela dedi
‘İlk temaslıya ise aşı ve 21 gün karantina’
Prof Dr Yavuz şimdi Türkiye’de olay tespit edilmediğini lakin birinci hadise çıkarsa neler yapılması gerektiğini ise şu sözlerle anlattı Türkiye’de düşünsenize hiç görülmemiş bir hastalık Birinci hastanın döküntüler büsbütün kuruyana kadar izolasyonda kalması gerekecek Zira toplumda hiç görülmeyen bir hastalık ki birinci kez olacak Daha evvel yayılmamış bir hastalık yani bu formda tahminen yayılmasını engelleyebiliriz Hasta tespit edildikten sonra tüm lezyonlar kuruyacak kabukları dökülecek zira oralardan da bulaşma kelam konusu olabiliyor bu da 2 ila 4 hafta kadar sürüyor Semptomlar çıktıktan döküntüler başladıktan sonra 14 28 gün ortası hasta olan kişinin izolasyonu gerekiyor Temaslıda ise semptomlar oluşmadan aşılama yapılması ve 21 güne kadar izolasyonu kelam konusu olabilir
‘Ev halkının yüzde 10’una bulaştığı gösterildi’
Hastalığın bulaşma yolunun döküntülerle yakın temastan geçtiğine işaret eden Prof Dr Yavuz Döküntülerde bol ölçüde virüs var O döküntü yahut hastanın çıkartılarıyla diyelim vücut sıvıları yakın temasla bulaşır Mesela konuşurken de uzun müddet çok yakın temasta bulaşma riski var Zira Afrika’daki salgınlarda yapılan çalışmalarda mesken halkının yüzde 10’una yakın temasla bulaştığı tespit edilmiş dedi
Hastalığın yayılması Kovid’den sıkıntı olsa da neredeyse Covid’den daha fazla ölümcül olabilen bir virüs olduğuna da dikkat çeken Prof Dr Yavuz Bir başka sorun da çiçek hastalığının akrabası bir virüs olmakla birlikte hayvan rezervuarlarında bulunabilmesi Gerçek hayvan rezervuarı hangisi onu bile bilmiyoruz Bu türlü bir hastalık olduğu vakit hayvanlarda da etken olabiliyorsa Kovid’den de biliyoruz o vakit denetimi daha güç oluyor Bir de kişi semptomatik olduktan sonra yani hastalık belirtileri başladıktan sonra bulaştırıcılık epey uzun sürüyor Kabuklanmaların hepsi bedende çıkan döküntülerin hepsi yok olana kadar bulaştırıcılığı sürebiliyor Fakat hastaları yakalamak kolay olduğu için döküntülerden çabucak tanıyıp hastayı izole edip etrafını de ‘ring aşılama’ dediğimiz biçimde aşıladığınız vakit denetim altına alınabileceği düşünülüyor formunda konuştu
‘Hekimlerin de bilgilendirilmesi lazım’
Bizim de Türkiye olarak süratlice olay tanımlaması yapmamız lazım ve sürveyansı takip artırmamız lazım diyen Prof Dr Yavuz şu ikazlarla kelamlarına devam etti İnsanların farkındalığını arttırmamız lazım Hadiseyi görecek olan tabiplerin eğitimlerini artırmamız lazım zira uzun vakittir görülmeyen bir hastalık Biz KLİMİK Derneği olarak bugün doktorlarımıza yönelik bu tarafta bir eğitim toplantısı yapıyoruz örneğin Türkiye’de 1980’e kadar aşılanma vardı 80’den sonra aşılı olan yok Münasebetiyle en geç aşılanan kümenin bile aşısının üzerinden 42 yıl geçmiş Aşısı olup da hastalığa yakalanan var Aşı ne kadar koruyor yine kısmi bir koruyuculuğu olacaktır Ancak bunun yüzde 80 90 seviyesinde olması beklenmiyor açıkçası
‘Türkiye de bir ölçü çiçek aşısı almıştı’
2001’de Amerika’da gerçekleşen şarbon saldırısı sonrası ülkelerin çiçek virüsüyle de ilgili alarma geçtiğini ve biyolojik akın tehdidine karşı çiçek aşısı temini gerçekleştiğine de değinen Prof Dr Yavuz Türkiye’nin de o yıllarda muhakkak bir ölçü çiçek aşısı aldığını söyleyerek kelamlarını şöyle noktaladı Çiçek aşıları stoklamıştı kimi ülkeler Sanırım Türkiye’de de 2011 yılında aşikâr bir ölçü aşı alınmıştı Aslında öngörülüyordu maymun çiçeği salgını Zira Nijerya’da 2017 yılında ansızın ortaya çıktı şu andakinin bir modeli orada yaşanmıştı zati Bu türlü bir hazırlık vardı Bu nedenle de 2019’da daha az yan tesiri olan MVA nonreplike atenüe canlı aşı aşısına EMA ve FDA onay vermişti Fakat o aşı da kitlesel aşılamalarda şimdi büyük çapta kullanılmadığı için koruyuculuğuyla ilgili sanki aktifliği ne olur diye düşünülüyor Maymun çiçeğinde riskli küme daha çok çocuklar ve hamileler O yüzden ekstra dikkat edilmesi gerekiyor bu kümede