İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2022 Nobel Kimya Ödülü’nü “klik kimyası ve biyo-ortogonal kimyanın gelişimine” katkıları sebebiyle Carolyn R. Bertozzi, Morten Meldal ve K. Barry Sharpless‘a vermeye karar verdi.
Akademi tarafından Stockholm’de yapılan açıklamada, 2022 Nobel Kimya Ödülü’nün “molekül oluşturmak gayesiyle dahiyane bir araç” geliştirdikleri için sözkonusu üç kimyacıya verildiği belirtildi.
Klik kimyasını yeni bir boyuta taşıdılar
Stanford Üniversitesi’nden Profesör Carolyn Bertozzi, klik kimyasını yeni bir boyuta taşıdı ve canlı organizmalarda kullanmaya başladı. Bertozzi’nin biyo-ortogonal tepkileri, hücrenin olağan kimyasını bozmadan gerçekleşiyor.
Sharpless ve Meldal, moleküler yapı taşlarının süratli ve verimli bir halde bir ortaya geldiği fonksiyonel bir kimya biçimi olan klik kimyasının temelini attılar. Sharpless, Scripps Research’te çalışırken; Meldal, Kopenhag Üniversitesi’nde profesör olarak misyon yapıyor.
Klik kimyası ilaçların geliştirilmesinde, DNA’nın haritasının çıkarılmasında ve maksada daha uygun materyallerin oluşturulmasında kullanılıyor.
Ödüller sahiplerini buluyor
Nobel Mükafatları pazartesi günü İsveçli bilim adamı Svante Paabo‘nun bağışıklık sistemimiz hakkında kıymetli bilgiler sağlayan neandertal DNA’sının sırlarını çözdüğü için tıp alanında ödül almasıyla başladı.
Dün fizik kısmında üç bilim insanı ortaklaşa ödül kazandı. Fransız Alain Aspect, Amerikalı John F Clauser ve Avusturyalı Anton Zeilinger kuantum dolanıklığı olarak bilinen ve özel hesaplama ve bilgi şifreleme için kullanılabilen bir fenomenle, küçük parçacıkların ayrıldıklarında bile birbirleriyle kontaklarını koruyabildiklerini göstermişlerdi.
Yarın edebiyat, cuma günü 2022 Nobel Barış Mükafatı, 10 Ekim’de ise iktisat mükafatı açıklanacak. Mükafatları kazananlara 900 bin dolara karşılık gelen 10 milyon İsveç kronu verilecek. Mükafatlar 10 Aralık’ta sahiplerine dağıtılacak.