Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, eylül ayı üretici ile market ortasındaki fiyat farklılıkları ile girdi fiyatlarındaki artışı kıymetlendirdi. Buna nazaran, eylül ayında maydanoz 3,5 kat, marul 3,3 kat, domates ve limon 3,2 kat, elma ise 3 kat daha değerliye tüketiciye satıldı.
Üreticide 1 lira 36 kuruş olan maydanoz 4 lira 80 kuruşa, 3 lira 79 kuruş olan marul 12 lira 55 kuruşa, 5 lira 30 kuruş olan domates 16 lira 93 kuruşa, 6 lira 67 kuruş olan limon 21 lira 23 kuruşa, 4 lira 60 kuruş olan elma ise 14 lira 3 kuruşa markette satıldı. TZOB bilgilerine nazaran, eylül ayında markette 37 eserin 27’sinde fiyat artışı, 10’unda fiyat azalışı görüldü.
Markette fiyatı en fazla artan eser yüzde 92,6 ile sivri biber oldu. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 73,6 ile domates, yüzde 39,6 ile salatalık, yüzde 32,4 ile patlıcan, yüzde 29 ile marul, yüzde 28,2 ile kabak takip etti. Markette fiyatı en fazla azalan eser ise yüzde 14,4 ile elma oldu. Elmadaki fiyat düşüşünü yüzde 9,6 ile patates, yüzde 8,7 ile mısırözü yağı, yüzde 6,7 ile kuru soğan, yüzde 6,5 ile yeşil mercimek izledi.
‘Fiyatlardaki artışın nedeni arzdaki azalma’
Bayraktar, üretici ile marketteki fiyat değişimlerinin sebeplerini ise şöyle açıkladı:
“Arz fazlalığı patates ve kuru soğan fiyatlarını düşürdü. Havuç fiyatındaki düşüşe talepteki azalma sebep oldu. Kuru kayısı arzındaki artış fiyat düşüşüne neden oldu. Sivri biber, domates, salatalık, patlıcan, kabak, marul ve taze fasulyede arzdaki azalma eserlerin fiyatlarını yükseltti. Elma ve pirinçteki yüksek fiyat, eserin yeni döneme ilişkin olması ve maliyetlerinin artmasından kaynaklandı. Yeni dönemin başlaması ve TMO’nun açıkladığı alım fiyatı piyasada kuru üzüm fiyatlarını yükseltti.”
‘Mazottaki yıllık artış yüzde 216’
Bayraktar, ziraî girdi maliyetlerindeki artışa ait ise şu bilgileri verdi: “Son bir yılda üre gübresi yüzde 208, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 207 oranında arttı. Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 14 azalırken, son bir yıla nazaran ise yüzde 216 oranında arttı. Besi yemi eylül ayında ağustos ayına nazaran yüzde 1,4, süt yemi yüzde 0,7 oranında azaldı. Son bir yılda besi yemi yüzde 113, süt yemi ise yüzde 116 oranında, elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 140 oranında arttı. Zirai ilaç fiyatları ise yıllık bazda yüzde 80 artış gösterdi.”
‘Enflasyon olarak geri dönüyor’
Bayraktar, girdi fiyatlarının yüksekliğinin tüketicilere de yansıdığına dikkat çekerek, “Artan üretim maliyetleri fiyatları şişiriyor, bu da enflasyon olarak geri dönüyor” dedi. “Üreticilerimizin maliyetlerini düşürmeden tüketicilerin de ucuz besine ulaşması mümkün değil” diyen Bayraktar, şöyle devam etti:
“Avrupa’da önemli bir besin krizi baş gösteriyor. Onlar da bizim kapımızı çalmaya başladı. Besin eserlerinin ihracatını yasaklayarak sorunu çözemeyiz. Maliye, tarım dalında üretimin sürdürülebilirliği için elini daha fazla cebine atmalı, dalı daha fazla desteklemelidir. Ziraî üretici fiyatlarındaki artışların çok üzerinde seyretmeye devam eden ziraî maliyetlerdeki artışlar, çiftçilerimizin gelirlerinin düşmesine sebep oluyor ve sürdürülebilir değildir. Bunu bilakis çevirmek zorundayız.”