Ülkenin 14 Temmuz’da 898,33 baz puan düzeyine kadar çıkan 5 yıllık kredi risk primi (CDS) pahası, 20 Temmuz’da 832.7 baz puan düzeyine kadar gerileyip tekrar yükselişe geçerek 27 Temmuz’da 886.53 baz puana çıkmasının akabinde düşüş gösterdi. Türkiye’nin 5 yıllık CDS pahası, 1 Ağustos prestijiyle 800 baz puan düzeyinin altına gerilerken, geçen haftanın sonunda 732.78 baz puana kadar indi. Şu anda da 733.939 puan seviyesinde
CDS pahası, 14 Temmuz’da kaydettiği doruktan bu yana 165.5 baz puanlık azalış gösterirken 9 haftanın en düşük düzeyine geriledi. Türkiye’nin 5 yıllık CDS kıymeti en son 6 Haziran’da 721.35 baz puan düzeyinde gerçekleşmişti.
Analistler, başka gelişmekte olan ülkelerin CDS’lerinde de düşüş yaşandığını belirterek, resesyon telaşlarının büyük merkez bankalarının faiz artırımlarını sınırlayabileceğine yönelik beklentiler ile emtia fiyatlarındaki gerilemenin CDS’lerdeki düşüşte tesirli olduğunu kaydetti.
Türkiye özelinde ise tahıl koridorunun açılması ve Rusya ile Türkiye ortasındaki ticari münasebetlere dair gelişmelerin de risk primini azaltan faktörlerden olduğuna işaret eden analistler, Rusya Devlet Atom Gücü Kurumu’nun (ROSATOM), Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) tamamlanması için yapacağı harcamaların 15 milyar dolarlık kısmını Türkiye’ye aktarmaya başladığına dair haberlerin de ülkenin CDS’ine olumlu yansımış olabileceğini belirtti.
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, global finansal piyasaların en korktuğu senaryonun büyümenin makûs gitmesi ve enflasyonun artması olduğunu söyledi. Stagflasyon senaryolarında risk iştahının düştüğüne işaret eden Aslanoğlu, tüm risk göstergelerinin olumsuz etkilendiğini, CDS’lerin de bunların başında geldiğini anlattı. Aslanoğlu, son gelen datalardan sonra daha ölçülü bir resesyon beklentisinin oluştuğunu belirterek, “Dünyada çok büyük bir borç var münasebetiyle bu borcun ödenmesiyle ilgili sorun, büyüme sorunu artarsa daha da yükselir. O yüzden hafif bir resesyona global piyasalar olumlu reaksiyon veriyor” dedi. Merkez bankalarından gelen açıklamaların da bunu desteklediğini kaydeden Aslanoğlu, bu yüzden risk iştahının biraz arttığını aktardı.
Aslanoğlu, enflasyonla gayrette merkez bankalarının bilhassa ABD Merkez Bankası’nın (Fed) attığı adımların bir müddet sonra ya yavaşlayacağı ya da duracağına dair beklentiler de olduğuna dikkati çekerek, faiz artışının da bono tahvil fiyatlarıyla aksi hareket ettiği için büyük bir risk olarak görüldüğünü anlattı.
Aslanoğlu, “Hem kredi riski hem de faiz riskinin azalma ihtimali piyasalarda risk iştahını artırdı. Bu çerçevede, Türkiye ve birçok ülkede CDS’lerde bir gerileme gördük” diye konuştu.
‘Rezervdeki artış Rusya’dan kaynak gelişi olabileceğine işaret ediyor’
Türkiye’ye mahsus kimi risklerdeki gelişmelere de değinen Aslanoğlu, şunları kaydetti:
“Rusya-Ukrayna savaşının daha derinleşmesi de Türkiye’nin CDS’ini olumsuz etkileyen bir şey. O manada tahıl koridorunun açılması, Rusya ve Türkiye ortasındaki ekonomik, ticari bağlantıların devam ediyor olması, bunun büyümeyi desteklemesi üzere faktörler de risk primini azaltan bir öge oldu diye düşünüyorum. Bir ölçü da global emtia fiyatlarındaki gerilemeler, güç fiyatlarındaki gerilemeler, Türkiye’nin cari açık ve enflasyon riskini azaltıcı ya da en azından yükselmesini engelleyici istikamette oluyor, bu da bir içsel faktör diye düşünüyorum.”
Rusya’dan Türkiye’ye kaynak transferinin gerçekleştiğine ait haberlerin ülke CDS’ine tesirini de pahalandıran Aslanoğlu, “Merkez Bankası rezervlerindeki artış da Rusya’dan bu tıp bir kaynak gelişi olduğuna, olabileceğine işaret ediyor. Hasebiyle Türkiye’nin şu andaki rezerv muhtaçlığı da göz önüne alındığında bu da bence olumlu bir faktör oldu üzere gözüküyor” dedi.
‘Resesyon mümkünlüğü baskıyı hafifletebilir’
Swissquote Kıdemli Analisti İpek Özkardeşkaya da Fed beklentilerinin resesyon mümkünlüğünün artmasından ötürü yumuşadığını, doların dünya çapında artışını yavaşlatarak kur stratejisi uygulayan Merkez Bankası’nın üzerindeki baskıyı hafifletebileceğini, bunun da CDS’leri rahatlatacağını söyledi.
Özkardeşkaya, “Piyasada genel olarak temmuz ayında bir optimistlik oluştu. Büyük merkez bankalarının faiz artırması resesyona sebep olacak görüşünden, resesyon olursa faiz artırımları durur görüşüne geçildi. Risk iştahındaki güzelleşmeye tesiri olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
Merkezi Washington’da bulunan Milletlerarası Finans Enstitüsü (IIF) Gelişen Piyasalar Avrupa Araştırma Ünitesi Lideri Uğraş Ülkü ise “Türkiye ve başka gelişmekte olan ülkeler için CDS’lerdeki son düşüş, resesyon telaşlarının gelişmiş piyasa merkez bankalarından gelecek beklenen faiz artırımlarını sınırlayabileceğine dair piyasa beklentilerini yansıtıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Oxford Economics Gelişen Piyasalar Strateji Yöneticisi Regis Chatellier ise ABD faizlerinin haziran ortasındaki tepeden bu yana kıymetli ölçüde sıkılaştığı için Türkiye’nin CDS mukaveleleri de son iki hafta içinde gelişen piyasalardaki yüksek getirilerinin çoğunluğu ile birlikte gerilediğini kaydetti.
Gerileyen CDS’lerin, yüksek dış finansal gereksinimi olan gelişen piyasalardaki şirketler için büyük bir rahatlama sağladığını lisana getiren Chatellier, Türkiye’nin yıl sonuna kadar hâlâ 5 ila 7 milyar dolar ihraç etmesi gerektiğini lisana getirdi.
Chatellier Ukrayna ve Rusya’nın Karadeniz’de ihracata devam etmesiyle buğday fiyatlarının önemli bir formda düştüğüne dikkati çekerek, yaşanan rallinin Türkiye de dahil bilhassa gelişen piyasalar ve emtia ithalatçıları için daha güçlü olduğunu vurguladı.
Emtia fiyatlarındaki düşüş de tesirli oldu
Merkezi Londra’da bulunan Bluebay Varlık İdaresi Gelişen Piyasalar Kıdemli Stratejisti Timothy Ash de Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu gelişmekte olan ülkelerin CDS’lerinin son periyotta global gelişmelerin tesiriyle daha ölçülü hale geldiğini aktardı.
Ash, piyasanın enflasyonun global olarak tepe yaptığını düşünmeye başladığını belirterek, Ukrayna’daki savaşın Avrupa’yı resesyona yaklaştıracağını ve bunun da global merkez bankalarının siyaset faizlerini artırması için daha az neden yarattığını söz etti. Petrol ve tahıl başta olmak üzere emtia fiyatlarının da ölçülü bir hale gelmeye başladığına işaret eden Ash, bunun da CDS’lerdeki düşüşe yardımcı olduğunu kaydetti.
