Beijing idaresi, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Genelkurmay Lideri Mark Milley‘in haftasonunda Endonezya’ya yaptığı ziyarette Çin’in bölgedeki askeri faaliyetlerinden duyduğu rahatsızlığa dair yaptığı açıklamaya reaksiyon gösterdi. Öte yandan, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi‘nin Çin’in egemenlik savında bulunduğu Tayvan’ı ziyaret edeceği savı ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman‘ın ABD’nin Avustralya’daki Büyükelçisi Caroline Kennedy ile Çin’in nisanda güvenlik iş birliği muahedesi imzaladığı Solomon Adaları’nı ziyaret etmeyi planladığına dair haberlerin de resmi açıklamalarda ve basında yankıları oldu. Milley, geçen hafta sonunda Endonezya’ya yaptığı ziyarette Çin ordusunun, son vakitlerde “giderek daha saldırgan ve tehlikeli hale geldiği” değerlendirmesinde bulunmuştu. Çin hava ve deniz araçlarının Pasifik bölgesinde ABD ve müttefiki güçlere yönelik müdahalelerinin arttığına dikkati çeken Milley, tehlikeli müsabakaların sayısının birebir oranda yükseldiğini söz etmişti.
‘Tek gayeleri ABD yığınağını meşrulaştırmak’
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, dünkü olağan basın toplantısında hususla ait yaptığı açıklamada, “ABD’de birtakım şahıslar Soğuk Savaş’ın ‘sıfır toplamlı oyun’ zihniyetine saplanmış halde ‘Çin tehdidi’ değerlendirmeleri yapıyor. Bunun tek gayesi ABD’nin askeri yığınağını legalleştirmek. ABD’nin askeri harcamaları dünyada birinci sırada, dünya genelinde 800’den fazla deniz çok askeri üssü bulunuyor. Bir mühlet evvel 2023 Mali Yılı Bütçesi’nde savunma harcamalarına 813 milyar dolar ayrılmasına yönelik teklif sunuldu” dedi. Milley’in, ülkesinin savunma bütçesini ve askeri kapasitesinin artırılmasını legalleştirmek için “Çin tehdidini pompaladığını”, “kusuru Çin’de bulmaya çalıştığını” savunan Sözcü Cao, “Kim askeri araçlarını ve uçaklarını güç gösterisi için yurt dışına yolluyor? Kim bölgesel barışı, güvenliği ve istikrarı tehdit ediyor. Kim daha saldırgan? Olgular kendi ismine konuşuyor” sözlerini kullandı.
‘Beyin yıkama turu’
Çin Komünist Partisinin yayın organı “Global Times” da Milley’in ziyaretine ait yayımladığı imzasız baş yazıda, ABD’li üst seviye yetkililerin son günlerde Asya-Pasifik bölgesinde savundu. Yazıda, “ABD’li generalin Endonezya ziyaretinin zamanlamasının, Endonezya Devlet Lideri Widodo’nun dün başlayan iki günlük Çin ziyaretinin öncesine denk gelmesi için şuurlu biçimde ayarladığı” yorumu yapıldı. ABD’li yetkililerin Asya-Pasifik’te Çin’in ne kadar tehlikeli olduğunu anlatıp saf taraf üzere davranarak bölge ülkelerinin “aptal yerine koyduğunu” ileri süren gazete, şu sözlere yer verdi: “Ancak bölge ülkeleri, ‘Çin daha saldırgan hale geldi.’ telaffuzunun ne manaya geldiğini biliyor. ABD kolunu fazla öteye uzatmaya başladığında, Çin’in legal müdafaa uğraşı ‘saldırganlık’ olarak resmediliyor. ABD, Çin’i ‘yakın keşif’ üzere taktiklerle tahrik ettiğinde, Çin’in yasal müdahalesi ‘tehdit’ olarak isimlendiriliyor.”
Gazete, Widodo’nun ziyaretinin Milley’in açıklamalarının akabinde gelmesinin tesadüf olarak görülebileceği, lakin bir noktada, “Endonezya’nın ABD’nin telaffuzuna kulak asmadığını gösterdiği” yorumunu yaptı. Öte yandan, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman’ın ABD’nin Avustralya’daki Büyükelçisi Caroline Kennedy ile, Beijing’in nisanda güvenlik iş birliği mutabakatı imzaladığı Solomon Adaları’nı ziyaret etmeyi planladığına dikkati çeken gazete, şu sözlere yer verdi: “İster Milley’in, ister Sherman ve Kennedy’nin ziyareti olsun, tümünün tek gayesi var; Çin’i olabildiğince şeytanlaştırmak ve bölge ülkelerini Çin’e karşı olmaya yönlendirmek.”
Pelosi’nin Tayvan ziyareti
Bu ortada, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin, ağustosta Çin’in egemenlik tezinde bulunduğu Tayvan’ı ziyaret edeceği argümanı da Beijing sözcülerinin ikazlarına bahis olmaya devam ediyor. İngiliz Financial Times gazetesi, geçen hafta yayımladığı haberde, Pelosi’nin nisan ayında iptal ettiği ziyareti, ağustosta yapacağını ileri sürmüştü. ABD ile Çin diplomatik ilgilerinde tansiyonların yaşandığı bir periyoda denk gelen argüman, Beijing tarafının yansısına sebep olmuştu. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, Beijing’de düzenlediği günlük basın toplantısında, “ABD, (Pelosi’nin ziyaretiyle ilgili) halinde ısrar ederse Çin, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak için güçlü ve kararlı önlemler alacaktır” tabirlerini kullanmıştı.
Gazetenin evvelki gün yayımladığı bir diğer haberde ise Beijing idaresinin Washington ile özel görüşmelerinde, Pelosi’nin, Tayvan’ı ziyaret etmesi halinde, “askeri karşılık” dahil sert reaksiyonlar verebileceğini söz ettiği ileri sürülmüş, ABD’li güvenlik yetkililerinin Çin savaş uçaklarının Pelosi’nin uçağına müdahale ederek Ada’ya inmesini engellemeye çalışabileceğinden kaygı ettiği tezi aktarılmıştı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao, dünkü basın toplantısında bahse dair sorulan soruya verdiği cevapta, “Her tıp olasılığa hazırlıklıyız. Şayet ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, güçlü ve kararlı karşı önlemler alacağız” değerlendirmesinde bulunmuştu.
82 yaşındaki Pelosi’nin nisan ayında Tayvan’a yapmayı planladığı ziyaret Covid-19’a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin “tek Çin” unsurunun tanımladığı “kırmızı çizginin aşılması” manasına geleceği ihtarında bulunmuştu.