İsveçli bilim insanı Svante Paabo, “soyu tükenmiş homininlerin genomları ve insan evrimine” ait keşifleriyle 2022 yılı Nobel Tıp Ödülü’nün verildiği isim oldu. Babası biyokimyacı Sune Bergström de 1982 Nobel Tıp Ödülü’ne layık gösterilmişti. Böylece bir aileden iki kişi Nobel mükafatı almış oldu.
Akademi tarafından yapılan basın açıklamasında, bu yılın tıp alanında Nobel Mükafatı sahibi Svante Paabo‘nun öncü araştırmaları sayesinde, imkânsız üzere görünen bir şeyin başarıldığı belirtildi. Bunun günümüz beşerinin soyu tükenmiş bir akrabası olan Neandertal’in genomunun sıralanması olduğu söz edildi.
Yapılan açıklamada, “Çığır açan araştırmasıyla Svante Paabo, paleogenomik isminde büsbütün yeni bir bilimsel disiplin kurdu. Birinci keşiflerin akabinde, kümesi soyu tükenmiş homininlerden birkaç ek genom dizisinin tahlillerini tamamladı. Paabo’nun keşifleri, insan evrimini ve göçünü daha düzgün anlamak için bilim topluluğu tarafından ağır bir biçimde kullanılan eşsiz bir kaynak oluşturdu. Ardışıklık tahlili için kullanılan yeni ve güçlü teknikler, arkaik homininlerin de Afrika’da Homo sapiens ile karışmış olabileceğini gösterdi. Tropikal iklimlerde arkaik DNA’nın bozulmasının süratli olması nedeniyle Afrika’daki soyu tükenmiş homininlerin genomları şimdi sıralanmamıştı” tabir edildi.
Açıklamanın devamında, “Svante Paabo’nun keşifleri sayesinde, soyu tükenmiş akrabalarımızdan gelen arkaik gen dizilerinin günümüz beşerinin fizyolojisini etkilediğini artık anlıyoruz. Bu örneklerden biri, yüksek irtifada hayatta kalma avantajı sağlayan ve günümüz Tibetlileri ortasında yaygın olan EPAS1 geninin Denisovan versiyonudur. Başka örnekler ise farklı enfeksiyon cinslerine karşı bağışıklık reaksiyonumuzu etkileyen Neandertal genleridir” denildi.
Geçen yılın ödül sahipleri, insan bedeninin sıcaklık ve dokunmayı nasıl algıladığına ait keşifleriyle David Julius ve Ardem Patapoutian olmuştu.
10 milyon kronluk ödül
Nobel ödüllerinin açıklanacağı hafta böylece başlamış oldu. Mükafatların açıklanması yarın fizik, çarşamba günü kimya ve perşembe günü edebiyat alanlarıyla devam edecek. 2022 Nobel Barış Mükafatı cuma günü, iktisat mükafatı ise 10 Ekim’de açıklanacak.
Ödülleri kazananlara 900 bin dolara karşılık gelen 10 milyon İsveç kronu verilecek. Mükafatlar 10 Aralık’ta sahiplerine dağıtılacak.